Na de publicatie van onze aflevering op YouTube werden we verrast door het grote aantal kijkers. Het zijn geen miljoenen geweest, maar wel genoeg om vanaf nu wat planmatiger te gaan werken om ervoor te zorgen dat we met enige regelmaat een nieuwe aflevering kunnen publiceren.

In deze podcast vertel ik niet alleen over de tot standkoming van In de voetsporen van de Zwolse elite, maar ook wat er daarna gebeurde. Je kunt onze aflevering hier terugkijken: https://youtu.be/Uhuzyswi9lg

Wil je ons werk steunen zodat we kunnen doorgaan met het maken van afleveringen, stuur ons dan een e-mail. We zijn nog bezig met het opzetten van een goede donatie-knop. Mijn e-mailadres is: heleen.westerman@yahoo.com

We zijn niet actief op social media, in plaats daarvan sturen we maximaal 1x in de maand een nieuwsbrief naar geïnteresseerden. Je kunt je via deze link abonneren op onze nieuwsbrief.

Hieronder de transcript van deze podcast-aflevering:

Welkom bij een nieuwe aflevering van onze langzamer dan langzame reis van Kampen naar Moskou. Mijn naam is Heleen Westerman en samen met mijn man Milton Kam documenteer ik onze reis via oude handelroutes, op zoek naar internationale invloeden op lokaal niveau. 

In deze aflevering praat ik niet alleen over onze wandeling van Zwolle naar Dalfsen genaamd in de voetsporen van de Zwolse elite, maar vertel ik ook over onze vervolgplannen. Want er is veel gebeurd na de publicatie van deze aflevering. 

Wie in de buurt van Dalfsen komt, kan niet om de bestaande landgoederen heen. Niet alleen langs de Vecht richting Ommen, maar ook langs de IJssel naar het zuiden richting Deventer hebben veel rijke notabelen, adelen en krijgslieden grond gekocht of gekregen. Hun aanwezigheid heeft de ontwikkeling van deze regio sterk bepaald.  Graag had ik een aantal hedendaagse landgoedeigenaren willen interviewen voor onze aflevering, maar zij hadden geen interesse. Wel kon ik terecht bij landgoed De Horte, dat nu in het bezit is van Landschap Overijssel. Zij hebben mij voorzien van aanvullende informatie, maar vanwege drukte en Covid-19 was er helaas niemand  beschikbaar voor een interview. 

Het verhaal van landgoed de Horte is eigenlijk één van de redenen waarom ik onze reis van Kampen naar Moskou ben begonnen. Als kind van het platteland heb ik altijd gedacht dat in de Randstad alles gebeurde. Op mijn 18de ben ik dan ook 'gevlucht' naar de Randstad. 

Dat landgoed De Horte vroeger Djokjakarta heette, omdat een voormalige VOC hoofdkoopman er had gewoond, vond ik altijd al fascinerend. Al in de 18de eeuw woonden er dus al mensen in de buurt van Dalfsen die in het buitenland hadden gewoond! Er was een stukje excotisch leven temidden van alle, in mijn puber ogen, saaie weilanden en bossen. Dat kleine stukje uit het verleden was alleen niet genoeg om mijn 'escape' naar de grote stad tegen te houden. Het maakte mij, na terugkeer , wel nieuwsgierig naar meer sporen van internationale invloeden in de omgeving. Met de serie Van Kampen naar Moskou ga ik daar naar op zoek. 

In de voetsporen van de Zwolse elite werd anders dan vooraf gepland, eigenlijk ook veel interessanter. Ik heb veel geleerd over de lokale geschiedenis door het maken van deze aflevering. 

Het begon al bij onze route om Zwolle te verlaten. Ik koos voor de Nieuwe Vecht. De Nieuwe Vecht is een waterverbinding tussen de stad en de échte Vecht. Ik heb altijd gedacht dat de Nieuwe Vecht een kanaal was, omdat het zo recht door het landschap liep. Ook had ik dit een keer ergens gelezen. Ik vond het al heel wat dat men in 1600 al een kanaal had gegraven! Maar voor onze afleveringen doe ik altijd veel onderzoek online en probeer meerdere bronnen te vinden die hetzelfde verhaal vertellen. En toen kwam ik iets interessants tegen. 

In archiefstukken was namelijk de volgende tekst gevonden: 

 “dat het raadzaam zou zijn dat de Vecht, de rivier die zijn oorsprong had tot ver in Westfalen, met de stad zou worden verbonden, gelijk dit reeds van oude tijden begonnen was”. 

Deze tekst stamt uit 3 december 1597, de dag van St. Lucie toen de stad Zwolle het besluit nam om de Nieuwe Vecht bevaarbaar te maken.  

Het laatste deel van de zin duidt erop dat deze vaarroute al eerder had bestaan of dat men al eerder was begonnen om de waterloop, die nu de Nieuwe Vecht heet, bevaarbaar te maken. Verdere informatie daarover ontbreekt echter, maar men denkt dat voor het uitbreken van de 80-jarige oorlog er al een vaarroute over de Nieuwe Vecht was. Een amateur onderzoeker meent zelfs in de grondmonsters te kunnen zien dat de waterloop vroeger anders liep, maar dat die er al wel heel erg lang was. Het kan zijn dat ze hem wel hebben gekanaliseerd om geschikt te maken voor de scheepvaart, maar dat het niet helemaal is uitgegraven. Ik vind dit soort onduidelijkheden altijd boeiend. Het laat zien dat we alleen maar naar het verleden kunnen gissen. Er is niet één waarheid of één verhaal. Daarom noem ik in de aflevering de Nieuwe Vecht ook geen kanaal, maar sta ik wel even stil bij de noodzaak van een sluis. 

Over kanalen graven gesproken. Niet zo lang geleden ben ik begonnen aan de langeafstandswandeling Hanzestedenpad. Tijdens mijn wandeling van Windesheim naar Zwolle, liep ik een stukje over de dijk langs de Soestwetering. De naam 'wetering' verwijst naar een gegraven waterweg waarin men het overtollige water van de Sallandse heuvelrug richting Zwolle en het Zwarte water geleidde. Deze kanalen werden in de 13de eeuw gegraven toen bleek dat door de bedijking van de IJssel het overtollige water vanuit Salland niet meer de rivier kon instromen. Middels deze weteringen verliet het water alsnog het gebied en kon het land gebruikt worden voor onder andere landbouw en veeteelt. Kanalen werden dus al vele eeuwen daarvoor gegraven en niet pas in de 16de eeuw. 

Een andere 'anders dan gepland en veel interessanter dan verwacht' bleek Oliemolen de Passiebloem te zijn. Nadat de landgoedeigenaren het lieten afweten, ging ik op zoek naar een ander onderwerp gerelateerd aan de handel. In eerste instantie leek mij een bezoek aan de molen niet interessant, omdat iedereen er al wel één van binnen had gezien. De molen paste alleen wel binnen ons verhaal Van Kampen naar Moskou, omdat het vroeger gewassen vanuit Twente verwerkte tot olie. Ik aarzelde nog even, maar stuurde in de middag toch maar een e-mail via de website naar deze stichting. Die avond werd ik gelijk opgebeld door Ada, natuurlijk konden we komen filmen! Haar enthousiasme werkte aanstekelijk, en ik realiseerde mij weer dat juist vrijwilligers zo leuk zijn om te interviewen. Zij zijn vol passie over wat ze doen en trots op de kennis die ze hebben. 

Een vrouwelijke molenaar vond ik al interessant, maar het werd Heimpke die we interviewden voor onze aflevering. 

Eerst toonden Ada en Heimpke hoe ze de molen opstarten aan het begin van een dag. Dat leverde prachtige beelden op van hoe Heimpke en Ada samen de wieken in beweging brachten. Er werd nauwelijks gesproken, ieder deed zijn deel en daar gingen de grote wieken zoevend door de lucht. Dit waren geen vrijwilligers die maar iets deden, dit waren professionele molenaars die vol passie en liefde spraken over 'hun' molen. 

Heimpke vertelde ons hoe hij het vak heeft geleerd: <audio)

Naast het verhaal over de verwerking van lijnzaad afkomstig van vlas, de vreselijke werkomstandigheden voor de arbeiders en het industriële karakter van de molen, ben ik vooral onder de indruk geraakt van die enorme stam in de hart van de molen. De hele molen wordt aangedreven door een eiken boomstam van 90 cm in doorsnede en 9 meter in lengte. Die ligt daar al sinds 1776! Ik heb het later opgezocht en een eikenboom van die omvang was misschien al 100 jaar oud toen die erin werd geplaatst! 

Om eerlijk te zijn schieten er nog steeds tranen in mijn ogen als Heimpke zegt 'dit is al 200 jaar oud'! En dat je daarna de molenwieken gestaag ziet draaien in een gehaaste omgeving vol moderne gebouwen. 

Het volgende 'anders dan gepland en veel interessanter dan verwacht' bleek het biljarthuisje op Landgoed de Horte te zijn.  Het biljarthuisje wordt nu verhuurd als een vakantieverblijf, en ik had altijd gedacht dat het erg luxieus en duur zou zijn om te huren. Even twijfelde ik of ik het wel moest opnemen in onze aflevering, omdat ik geen aflevering voor de elite wil maken. Omdat de landgoedeigenaren geen 'sjoege' gaven, besloot ik toch om een stukje 'elite' in onze aflevering op te nemen middels dit biljarthuisje. 

Blijkt dat het biljarthuisje helemaal geen overmatig luxieus huisje te zijn! En in gesprek met Lucienne Dunnewijk bleek er niet alleen een mooi verhaal te zijn over het biljarthuisje zelf, maar dat ByMolle de verhuurder van het huisje, ook alleen maar natuurlijke woonproducten verkoopt, waaronder producten gemaakt van linnen. En linnen wordt dus weer gemaakt van vlas. Vlas levert ook de lijnzaad voor het maken van olie in molen de Passiebloem. Wat een mooie onverwachte connectie tussen deze twee locaties.  Lucienne is zelf erg enthousiast over linnen als product en vertelt ook over hoe oud dit product al is.  

<audio> 

We kunnen zoveel van tevoren plannen als we willen, maar de mooiste dingen gebeuren op onverwachte momenten. Terwijl we aan het filmen waren bij landgoed Den Aalshorst observeerde Gerlof Velthuis ons van een afstandje. Al gauw raakten we aan de praat en vertelt hij veel verschillende verhalen over de landgoederen. 

Blijkt dat hij al jaren gids is in de omgeving van Dalfsen. De landgoederen die je nu ziet zijn maar een topje van de ijsberg van de landhuizen die er vroeger stonden wist Gerlof ons te vertellen. Deze huizen mogen nu dan verdwenen zijn, maar er nog wel sporen van ze te vinden in het landschap. 

<audio>

In onze aflevering wilde ik een genuanceerd beeld geven van de landgoederen. Ze zijn prachtig om te zien, maar de Zwolse elite had ook priveleges en hebben dingen gedaan waarvan we nu zeggen dat het niet kon. Ikzelf houd van series waar niet alles heel positief of heel negatief wordt weergegeven. Vaak zijn situaties complex en heel gelaagd, zeker niet zwart-wit. Behalve dat de familie van Dedem aandelen bezat in Surinaamse plantages ten tijde van de slavernij, heeft de familie ook welvaart en ontwikkeling naar Dalfsen en omgeving gebracht door het aanleggen van de Dedemsvaart en andere infrasctructurele projecten zodat het gebied aan de andere kant van de Vecht zich ook kon ontwikkelen. 

Dat verhaal van die aandelen in Surinaamese plantages in handen van de Zwolse elite was ook nieuw voor mij. Ik stuitte er toevallig op toen ik zocht op koloniale invloeden in Overijssel. Nooit had ik mij gerealiseerd dat ook de Zwolse elite hier volop aan meedeed. Achteraf gezien niet raar, want de elite in Nederland werd door slechts een kleine groep gevormd die vaak ook onderling met elkaar trouwden. Toch had ikzelf het bezit van plantages in het Caraïbisch gebied, maar ook deelname aan de VOC altijd verbonden met handelslieden en notabelen uit Amsterdam en de Randstad. Want, daar speelde de Gouden Eeuw zich toch voornamelijk af of niet? Noui, dus niet! Later kwam ik een krantenartikel tegen over het bezit van aandelen in plantages door de Groningse elite. Ook zij hadden geparticipeerd in en bijgedragen aan de slavenhandel. 

Deze 4de aflevering van onze route door Nederland werd dus wederom anders dan vooraf gepland, maar daardoor zoveel interessanter voor mij en hopelijk ook voor jullie als kijker. In de video neem ik afscheid vanaf de Zwerfkei. Een kunstwerk vlak naast het station van Dalfsen vanaf waar je een mooi uitzicht hebt op het dorp aan de Vecht. Het dorp waar men in 2015 een bijzondere archeologische vondst deed. 

En toen..... 

Dat onze aflevering over Venetië destijds zo goed bekeken werd, dat verbaasde mij niet. Veel Nederlanders zijn smoorverliefd op Italië, mensen van overal ter wereld zijn er geweest en hebben een voorliefde voor deze bijzondere waterstad. Dat onze video werd overgenomen op de website van CiauTutti, gedeeld werd door diverse Venetianen en in verschillende Facebok-groepen terechtkwam gaf een goede impuls aan het aantal weergaven op YouTube. Maar het absolute record van het aantal views binnen een dag bereikten we met de publicatie van deze aflevering. De redacteur van de populaire nieuwssite Dalfsen punt net poste gelijk een bericht na publicatie. Binnen een dag hadden meer dan 400 mensen de aflevering bekeken. Alhoewel ik redelijk tevreden was over Zwolle, durfde ik daar toen nog niet écht publiciteit aan te geven. Met de afleveringen over Venetië leerde ik dat het wel belangrijk was om te doen. Nu met deze aflevering voelde ik mij zekerder, dus had ik vooraf aan onze publicatie wat nieuwsberichten uitgestuurd, maar ook na de publicatie zelf. Dit leverde een grote stroom kijkers op. Ondertussen benaderde ik ook nog een aantal lokale mediakanalen in Zwolle, waaronder de Facebook-groep voor Expats en wat lokale blaadjes die destijds geen aandacht hadden geschonken aan onze video. Ondertussen had een lokale makelaar onze video ook gedeeld met potentiële kanditaatkopers uit het Westen. We werden zichtbaar in de regio! Ook de aflevering over Zwolle kreeg een enorme impuls en is ondertussen onze meest bekeken aflevering online. 

Niet lang na de publicatie van onze aflevering werden we benaderd door een kleine lokale omroep. Graag wilden zij onze afleveringen uitzenden. Een aantal weken later werden we benaderd door nog een andere lokale omroep die dezelfde interesse had. Ondertussen kregen we ook in het dorp Dalfsen leuke feedback op onze aflevering en we zagen duidelijk dat de mensen trots waren op wat we gemaakt hadden. 

Aan de andere kant, doordat we afleveringen op hoge kwaliteitsniveau willen maken, betekent het ook dat we veel tijd aan één aflevering besteden. Niet alleen gaat er tijd zitten in het doen van vooronderzoek, het maken van een opzet, het benaderen van organisaties en personen voor medewerking en het filmen zelf, maar het meeste werk gebeurt wanneer we klaar zijn met filmen. Dan moeten interviews van 1.5uur teruggebracht worden naar max 10, het liefst maximaal 5 minuten. het bepalen van de juiste volgorde van de beelden, het zodanig snijden dat er een verhaal wordt verteld en eventuele onvolkomenheden worden gemaskeerd. Als dat is gedaan, dan is het tijd voor het perfectioneren van geluid en kleur. En als dat is gedaan maken we nog de ondertiteling in zowel het Nederlands als in het Engels. Al met al zijn we dus een maand bezig met het maken van één aflevering. 

Tot nu toe deden we dat altijd in onze vrije tijd en tussen onze reguliere werkzaamheden door, maar als we met enige regelmaat afleveringen willen produceren die ook uitgezonden kunnen worden op de lokale televisie, dan wordt dat lastig.   

In de afgelopen weken hebben we een plan gemaakt voor de afleveringen tot aan de Duitse grens. Daarvoor zijn we gaan praten met de verschillende lokale historische verenigingen voor meer informatie, maar ook om te zien welke onderwerpen zij aandragen en of ze beeldmateriaal met ons willen delen. De verengingen zijn enthousiast over ons plan en willen graag meewerken. Samen met aanvullend research dat ik online deed, hebben we de aankomende afleveringen allemaal een thema kunnen geven. We gaan vanuit Dalfsen via Ommen, Bergentheim en Hardenberg naar de Duitse grens. Ook hebben we een reële begroting gemaakt en nagedacht over hoe we onze uren kunnen laten financieren. Ofwel er is een heel projectplan geschreven! We zijn in gesprek gegaan met de lokale omroepen, maar ook allerlei andere partijen zoals het Historisch Centrum Overijssel en Ruimte voor de Vecht. 

We geloven dat door te netwerken, maar ook doordat onze serie steeds meer bekend raakt, er sprake zal zijn van organische groei ook in financiën. Stapje voor stapje komen we wel tot een goede organisatievorm met financierng samen met hen die ook enthousiast zijn over ons initiatief. Onze eerste stap is om mensen en bedrijven de mogelijkheid te geven een gift te doen ter ondersteuning van ons werk. Ook starten we met een nieuwsbrief en wordt deze zomer een website gebouwd waarop we meer achtergrondartikelen kunnen plaatsen over de onderwerpen die we in de afleveringen behandelen. 

Wil jij bijdragen aan de realisatie van de volgende afleveringen? In de beschrijving vind je  een' tikkie'-link en een bankrekeningnummer. Als je op de hoogte wilt blijven van de ontwikkelingen, maar ook interesse hebt in de verhalen die we ontdekken, meld je dan aan voor onze nieuwsbrief. Ook daarvoor vind je een link in de beschrijving. 

Ondertussen staan we in de startblokken om half september opnames te gaan maken voor onze aflevering over Dalfsen. Daarin komt niet alleen de archeologische vondst ter sprake, maar vertellen we ook hoe het dorp Dalfsen zelfs in Japan en India bekend is. Ik kijk nu al uit naar de opnames en we hopen de aflevering in het late najaar te publiceren.