Artwork for podcast Goed Doen
# 9 - De Mastboom-Brosens stichting onthuld: Een reis door de geschiedenis!
Episode 92nd December 2024 • Goed Doen • Van Lanschot Kempen
00:00:00 00:33:50

Share Episode

Shownotes

De Mastboom-Brosens Stichting staat centraal in dit gesprek, waarin de geschiedenis en de toekomst van het Mastboomhuis worden belicht. Host en gasten Cees Vanwesenbeeck en Maarten van den Oord delen hun persoonlijke connectie met de stichting en het erfgoed dat het vertegenwoordigt. De stichting, opgericht op basis van de wensen van Henri Mastboom, heeft als doel de genealogie en cultuurhistorie van de regio West-Brabant en de Noorderkempen te bevorderen. De gasten bespreken ook de unieke kenmerken van het Mastboomhuis, dat een tijdcapsule is van de levensstijl van de familie Mastboom, met veel originele elementen die bewaard zijn gebleven. Verder wordt er gekeken naar de initiatieven die de stichting steunt, zoals culturele projecten en educatieve activiteiten, om de regionale geschiedenis onder de aandacht te brengen en te behouden voor toekomstige generaties.

Nestled in the heart of West Brabant, the Mastboom Brosens Foundation stands as a testament to familial legacy and cultural preservation. The podcast dives into the rich history behind the foundation, detailing how Henri Mastboom, who passed away in 1999, meticulously outlined his wishes regarding his estate in his will as early as 1981. His vision included the establishment of a center for genealogical and regional historical research in the house where he lived his entire life. The foundation has evolved over the years, adapting to the changing needs of the community while striving to uphold Mastboom's original intentions. The dialogue between the host and the guests, Cees Vanwesenbeeck and Maarten van den Oord, reveals the foundation's commitment to supporting cultural initiatives in West Brabant and the Northern Kempen, ensuring that local history is not just preserved but actively celebrated through various projects and grants.

As the conversation unfolds, listeners are taken on a journey through the architectural significance of the Mastboom House itself. The house, a 19th-century gem, remains largely intact with its original furnishings, reflecting the lifestyle of a well-to-do family from a bygone era. From the historical significance of the home to the careful restoration work undertaken to maintain its authenticity, the guests emphasize the importance of preserving not just the structure but the stories it holds. They discuss the measures taken to ensure the house remains a living museum, where visitors can experience the atmosphere of the past, complete with antiquities that speak to the family's affluent yet modest lifestyle. The podcast beautifully encapsulates the dual mission of the Mastboom Brosens Foundation: to honor the past while fostering a vibrant cultural future in the region.

Takeaways:

  • The Mastboom-Brosens Foundation was established following Henri Mastboom's wishes for preserving his family's estate.
  • Cees Vanwesenbeeck joined the foundation because of his legal background and connection to the area.
  • Maarten van den Oord highlights the importance of genealogy and cultural heritage to the foundation's mission.
  • The foundation funds cultural and historical projects in West Brabant and the Noorderkempen regions.
  • The Mastboom house, preserved as a historical site, reflects the lifestyle of a 19th-century wealthy family.
  • Future plans for the Mastboom house include digital archiving and public engagement initiatives.

Links referenced in this episode:

  • www.mastboomhuis.nl

Transcripts

Host:

We zitten vandaag in landgoed Anneville. En hier aan tafel zijn aangeschoven Maarten van den Oord, voorzitter, en Cees Vanwesenbeeck, actief als secretaris. En waar hebben we het over?

We hebben het over de Mastboom Brosens Stichting. Welkom heren. En ja, dat ben ik natuurlijk allereerst heel erg benieuwd. Hoe zijn jullie ooit terechtgekomen bij deze stichting?

Maarten van den Oord:

Ik ben hier bij terechtgekomen. Ik kom dus niet uit West-Brabant, waar zich alles afspeelt, en de noorderkempen. Ik kom uit 's-Hertogenbosch en ik ben erbij gekomen via Van Lanschot.

Via een bekende van Van Lanschot die zei er is een vacature in het bestuur.

En toen ben ik eens gaan, ik kende de Mastboom-Brosens stichting helemaal niet, ben ik gaan googelen en gaan praten met de voorzitter destijds. En toen dacht ik, kom, ik voldoen wel min of meer aan het profiel. Want ze zochten in ieder geval een jurist in het bestuur. En dat ben ik.

En ze zochten het liefst een notaris of oud-notaris. Nou, dat ben ik ook.

Host:

Ja Cees, en dan ben jij er ook bij gekomen.

Cees Vanwesenbeeck:

Net iets later was Maarten. Ik had goede ervaringen met de Mastboom-Brosens Stichting. Omdat ik betrokken was in Bergen op Zoom bij een onderzoek naar zilver en zilversmeden.

Zowel de tentoonstelling als het boek dat daaruit voortgekomen is, werden mede gefinancierd door de Mastboom-Brosens Stichting. En we hadden dat ook eigenlijk zonder die stichting ook nooit kunnen realiseren. Dus ik had er al goede ervaring mee.

Host:

Nu hebben we het natuurlijk over de Mastboom-Brosens stichting, maar kan je daar ook over vertellen, wat zit hierachter eigenlijk?

Maarten van den Oord:

ens van Henri Masboom, die in:

Maar in 81 al zijn wensen voor de toekomst van het familiebezit en het huis en de kapitaal en de landerij en noem maar op, vastgelegd in zijn testament. Hij had daar al goed over nagedacht van wat moet er na mij gebeuren? Want hij was ongetrouwd, geen nakomelingen.

En hij wilde toch eigenlijk heel graag dat het vermogen en het bezit bleef zoals zij het heeft achtergelaten.

En hij had een tweede wens, dat was namelijk een soort centrum voor genealogisch onderzoek en historisch onderzoek, streekhistorisch onderzoek, te vestigen in het huis waar hij altijd zijn hele leven gewoond heeft.

Cees Vanwesenbeeck:

En daar richtte hij bij dat testament een stichting op. En dat was de Mastboom Brosens Stichting.

Aanvankelijk had hij gedacht van nou, er moet een directeur komen, die mag dan in het huis, zijn oude huis wat leeg stond. Leeg stond, dat stond helemaal vol, maar waar niemand in woonde.

Die mag daar wonen en had een heel ingewikkelde structuur opgezet hoe dat dan moest met benoeming van bestuursleden. Die moesten benoemd worden door de rechtbank. Nou, dat werkte dus niet.

Dus we hebben dat daarna veranderd in die zin dat er dus een bestuur komt wat voldoet aan allerlei eisen. Er zit een jurist in, er zit een historicus, kunsthistoricus in. Een financiële man of vrouw, een ondernemer.

En om die wensen van hem, die dus voornamelijk aanvankelijk vooral op genealogisch gebied bedoeld waren, om die vorm te geven. Dat genealogische, daar hebben we wel een draai aan gegeven. Met toestemming van die rechtbank hebben we die toestemming wat uitgebreid.

zodat het cultuurhistorische projecten zijn in West-Brabant en de Noorderkempen. West-Brabant is dan ten westen van de Dongen en Noorderkempen is dus het noorden van de provincie Antwerpen.

En daar hebben we dus de zaak mee uitgebreid zodat we ook meer aanvragen zouden krijgen van mensen die subsidie van onze stichting zouden willen hebben.

Host:

Ja, Kees, als we het dan over het huis zelf hebben, daar is iets heel bijzonders over te melden.

Maarten van den Oord:

Ja, het huis is eigenlijk sowieso bijzonder. Het is een 19e eeuws huis dat op het eind van de 19e en begin van de 20e eeuw ook door de familie Masboom en Brosens is ingericht.

Veel mubilair ook vanuit Vlaanderen ingebracht. Maar zijn mens was, Het moet blijven zoals het is. Nou, dat kan je makkelijk even zeggen of op papier zetten.

Maar als je daar niks aan doet, dan gaat het vanzelf achteruit. Dan heb je het niet meer. Dus je moet het op een heel specifieke manier gaan conserveren. Zonder dat je eigenlijk ziet dat er flink aan gewerkt is.

Dat is achter de schermen allemaal wel gebeurd. Heel zorgvuldig met een goede restauratiearchitect is dat helemaal aangepakt. Alleen je ziet niet dat het gerestaureerd is.

Maar allerlei maatregelen zijn genomen om het huis en de collectie, want wat erin staat is in feite de collectie, om dat goed te beheren en voor de toekomst en voor het nageslacht te bewaren. Want wij zijn niet het einddoel, wij zijn maar tussenpersonen. Na ons komen er nog generaties die daar eigenlijk van moeten gaan genieten.

Cees Vanwesenbeeck:

Ja, en dan kan ik daarop aanvullen dat dus restauratie, dus conservering eigenlijk, betekende dat het verval wat er al was in het huis, ten aanzien van het schuren, behang wat losliet en dergelijke, dat is zo gebleven.

En dus daar is op een bepaalde manier vorm aan gegeven dat het niet verder zich zou ontwikkelen, maar je ziet dat het huis ja destijds al een opklapbuurt nodig had. En dat zou je zeggen, heeft het nog steeds nodig.

Maar dat is dus de bedoeling juist, dat je ziet hoe het huis op de overlijnsdaten van de Riemansboom uitzag.

Host:

Ja, begreep ik ook niet dat het zelfs heel letterlijk zo is.

Cees Vanwesenbeeck:

Het is helemaal bewaard gebleven met alles erop en eraan, met zijn inboedel, met klokken die stil zijn blijven staan op zijn overlijdensuur. Je ziet gewoon een huishouden zoals dat bij zijn overlijden door een oudere heer werd gevoerd.

Dus daar liggen oude telefoonboeken, daar is een brandkast en dergelijke waar hij zijn effecten en dergelijke in bewaarde, waar hij z'n bolletjes uitknipte voor bij de bank om weer rente en dergelijke te ontvangen. En waar hij z'n pachters ontving.

Want het was natuurlijk ook zo dat hij beheerde een groot vermogen, vooral bestaande uit landerijen, die verpacht waren in West-Brabant, dus kleigrond, maar ook in de Kempen in Noord-België, want daar kwam zijn moeder vandaan, dus daar hadden ze ook wat grond. En hij had dus veel contact met de boeren, met de pachters van zijn land.

Host:

Ja, Kees, hoe zijn ze eigenlijk ooit begonnen met die verdiensten? Want zomaar wat pachters binnenhalen, dat... Ja.

Maarten van den Oord:

Het is een hele mooie combinatie van twee families. Een Nederlandse familie Mastboom en de Brosens vanuit Vlaanderen.

Die zijn samengekomen, maar die hadden eigenlijk dezelfde intenties. Zij komen beide eigenlijk uit het brouwerswereld. Ze hadden brouwerijen, maar tevens ook bestuurlijke functie.

Dus het zijn ondernemers die wel niet alleen zich bezighielden met een onderneming en geld verdienen, maar ook juist zorgen voor de gemeenschap.

En dat zie je eigenlijk in de hele, als je de genealogie van de mastboom bestudeert, In de rechtstreekse lijn zijn er sowieso drie burgemeesters, maar ook in de nevenvertakkingen kom je ze ook nog. In Breda en in Halster en zo kom je ze ook nog tegen. En dat geldt ook voor de Brosens.

Dat waren ook weer ondernemers die tevens bestuurlijke verantwoordelijkheid namen. En ja, dan kennelijk zagen ze wat dat betreft heel goed heil in elkaar om elkaar te vinden.

En is dat hele vermogen wat wij nu beheren eigenlijk in het begin van de vorige eeuw ook samengekomen.

Host:

Ja, en die brouwerij was eigenlijk de start dan, zowel aan Belgische zijde als aan Nederlandse zijde. Maar daaruit kwamen verdiensten en konden de landerijen zich toe eigenen.

Maarten van den Oord:

Wat je bij de families ook wel ziet. Dat is ook heel kenmerkend voor die ondernemers uit de 19e eeuw. De functie van de banken was toen nog heel totaal anders.

Dus heel veel ondernemers die hielen op elkaar. Die probeerden risico's af te dekken. Dus ze participeerden in ondernemingen. Bijvoorbeeld in suikerindustrie en noem maar op.

Zelfs een eigen verzekeringsmaatschappij opgericht. Al dat soort zaken. En dat gebeurde zowel in Vlaanderen als in Nederland. Dat is ook een kenmerk van die ondernemersfamilies uit de 19e eeuw.

Dat zie je ook in andere bedrijfstakken, maar dat zie je met name ook bij de masbooms en de prosens.

Host:

Ja, Maarten, die eerste bierbrouwerij heet het Bourgondische Kruis.

Cees Vanwesenbeeck:

Maar dat was dus een brouwerij in Gastel. Ze waren altijd brouwer geweest in verschillende plaatsen. Via de zijtakken is dat brouwersproces doorgegaan.

Die brouwerij stond dus vlakbij het Masboomhuis. Maar de vader van Harry Masboom was zich helemaal in het bestuurlijke... had zich geworpen, was burgemeester geworden.

Zijn grootvader, geloof ik, was zelfs ook nog geïnteresseerd en investeerde in suikerfabrieken. Dus gewoon heel ondernemend.

Alles wat zich aandeed en waar dus een ondernemer voor nodig was om dat verder uit te breiden, daar was de familie Marsboom in geïnteresseerd. Kees zegt al, het verzekeringswezen, dat was ook zo. Maar langzamerhand...

Hij concentreerde zich op het bestuurlijke, want zijn vader was jarenlang burgemeester van Oud-Gastel. Maar toen zijn vader afscheid nam als burgemeester, werd Harry geen burgemeester. Er kwam nog iemand van buiten.

Het was natuurlijk een enorme domper voor hem dat hij het niet kon. Geen burgemeester werd. Maar kon hij zich dus concentreren op het beheer van het familievermogen. En dat heeft hij sindsdien gedaan.

Hij was jurist en hij gaf adviezen aan mensen in het dorp. Die konden terecht bij hem voor hun opleidingen. Om wat juridisch advies te krijgen.

Host:

Kees, als je dan over Henry hebt. Er was ook iets bijzonders als de pachters thuis bij hem kwamen.

Maarten van den Oord:

Ja, het pachtersbankje staat nog steeds in de hal. Dus de pachters moesten zich netjes aandienen. En die moesten ook natuurlijk geduld hebben voordat ze binnengeroepen werden.

Afhankelijk van de hoeveelheid pacht die afgedragen moest worden. Langer wachten of korter wachten. Of de relatie goed was of niet goed was. Je moet wel het verschil laten merken, zo opereerden die wel.

En zo opereerden eigenlijk heel veel van die vermogende families. Dat je het verschil wel proeft. Je bent pachter of je bent de landsheer die het volk ontvangt. Dan moet je dat verschil wel even voelen.

Ik heb dat bij dezelfde soort families bij de familie Mattenburg, ook afkomstig uit Avonbos en later naar Woestrecht. Dat was exact hetzelfde. Pachters moesten even voelen als de pacht met de baan betaald werd in het najaar, dat je maar pachtig was.

Cees Vanwesenbeeck:

Hij was niet alleen de inner van de pachter, maar hij ging ook naar zijn pachters toe.

En in zijn open kadet reed hij naar de betreffende bedrijven en was hij zeer geïnteresseerd in hoe het ging met hun familie, met hun kinderen, wanneer komt de volgende generatie aan bod en dergelijke. Dus hij was altijd zeer goed met zijn pachters en zeer geïnteresseerd in hun wel en wij.

Host:

Ja, ik las ook dat Bach de radio en de televisie even opzij zetten. Want als hij zou zien dat ze dat hadden, dan zou de pacht wat duurder gaan worden.

Cees Vanwesenbeeck:

Ja, ja, ja.

Maarten van den Oord:

Dat zijn wel die verhalen die verteld worden. Wij weten ook van mensen die op bezoek komen in het Mansboomhuis, die hem nog gekend hebben of wat dan ook.

Verhalen uit de familie hebben gehoord, die brengen dat soort verhalen mee. Wij proberen daar wel wat te nuanceren. Het was ook altijd het verhaal van hij is gierig. Dat woord willen we niet gebruiken. Hij was gewoon zuinig.

Hij deed heel lang met al zijn spullen die hij kocht. En er ging eigenlijk niks weg. Dus dat is wat wij tegenwoordig duurzaam noemen. Dat was hij eigenlijk al in de dop en dat waren ook zijn ouders.

Dat kan je in het huis zien, dat kan je aan de collectie zien, dat kan je eigenlijk ook aan de pachten zien. Er gaat niks af, er komt alleen maar wat bij.

Als je geld overhoudt op het einde van het jaar of je hebt goed verdiend, dan werd dat weer in vastgoed of in landbouwgrond gestoken. Dat was echt de filosofie. van de familie om op die manier het vermogen steeds groter te worden.

En die goede zorg voor pachters die hoort daar ook bij, want die pachtgronden die blijven z'n waarde bouwen als er goed met die grond wordt omgegaan. Maar daarnaast had hij ook wel maatschappelijke opvattingen, van hoe moet je leven. En hij was heel conservatief, gelovig en conservatief.

Bijvoorbeeld een tv, die is pas op het einde van zijn leven aangeschaft, zodat hij de heilige misse kon volgen vanuit zijn ziekbed. Maar daarvoor geen tv of radio of dat soort. Nee, geen fratsen.

Host:

Als je dat huis dan ook ziet, is het echt heel klassiek natuurlijk van binnen. Doordat hij daar zelf, wat ik begreep, levenslang gewoond heeft. Van geboorte tot aan het verleiden.

Cees Vanwesenbeeck:

Samen met zijn ouders aanvankelijk. Zijn vader overleed. Zo was hij alleen met zijn moeder. Ja, zo was het goed en zo heeft hij het gelaten.

En pas op het laatste moment, toen hij dus bedlegerig werd en er ook verzorging kwam van thuiszorger, of zoals dat toen heette, wit-gele kruis denk ik, toen is er pas op verzoek van die mensen die hem kwamen helpen, wat aangeschaft. En vond hij het ook wel aardig en goed en dat dat gebeurde. Maar voor hem was eigenlijk, hij was heel erg Zuinig en er komt met heel weinig toe.

Host:

Dan was er ook in het verleden die verzekeringsmaatschappij. Zekerheid geeft rust.

Maarten van den Oord:

Dat heeft hij nog een tijdje voortgezet. Door zijn familie is die maatschappij opgericht. Eigenlijk als een brandverzekeringsmaatschappij. Overigens is dat ook weer een mooi tijdsbeeld.

Nu kennen we natuurlijk verzekeringsmaatschappijs en andere grote internationale concerns. Maar in de negentiende eeuw en begin van de twintigste eeuw zijn dat vaak hele kleine plaatselijke organisaties, soms verbonden aan een ambacht.

Vroeger werd dat ook bij de ambachtschilder op een gegeven moment geregeld. Als je ziek werd of kwam te overlijden of wat dan ook. En dan was geld nodig voor de nabestaan of voor de begrafenis.

Dan werd dat gezamenlijk uitgelegd en dat werd ook gedaan met brandverzekeringen. Zeker daar waar het gaat om opstallen is dat van belang om dat in de hand te houden.

Nu is dat natuurlijk allemaal naar grote conservens gegaan en dat geldt ook voor de zekerheid geeft rust. Uiteindelijk ook naar een grote maatschappij gegaan.

Host:

Maarten, jullie hebben natuurlijk nu ook, maken jullie gebruik voor subsidies voor mensen die daar eventueel voor een naammerking komen?

Cees Vanwesenbeeck:

Hoe gebeurt dat? Wij hebben dus een machtboonfonds opgericht. Dat wordt elk jaar gevuld met de opbrengst, de nette opbrengst zeg maar, van de pachtinkomsten.

En de doelstelling van de stituus, zoals ik al gezegd heb, is dus wat uitgebreid. Er zijn een aantal Speerpunten in West-Brabant die belangrijk zijn.

West-Brabant wordt vaak een beetje ondergeschoven, maar het is belangrijk dat daar ook het culturele leven en het sociale leven goed functioneert.

En als daar dus initiatieven zijn die goed zijn, na beoordeling van ons, en die bijdragen aan het culturele leven van West-Brabant en de Noorderkempen, dan geven wij graag een bijdrage aan dat initiatief. Dus dan kunnen wij ons hun projecten indienen met een goede gedegen onderbouwing.

We willen niet de hele zaak financieren, maar wij vinden dat het belangrijk is dat ze overal hun geldbronnen vandaan halen.

Maar dan bekijken wij die projecten die bij ons worden aangevraagd en beslissen wij daarover of wij daaraan bijdragen en hoeveel wij daaraan bijdragen. Dat is dus al jarenlang zo. Dat zijn best forse bedragen. En steeds meer instellingen weten ons te vinden.

Waarbij we dus bekijken wat voor hoe het gebeurt, of het goed gebeurt, of er gedegen evaluatie plaatsvindt van wat ze doen. Wij willen natuurlijk niet zomaar geld uitgeven zonder dat we weten wat er ook werkelijk mee gebeurt. Wij zien het resultaat.

Er wordt een film gemaakt, er wordt een boek geschreven, een ander project. Wij zien uit ervaring wat er goed met het geld wordt omgegaan.

Host:

Volgens mij komt er ook heel veel regionale geschiedenis hierdoor naar voren en ook heemkunde. Dat is ook een onderdeel, zag ik.

Maarten van den Oord:

Klopt, dat is ook altijd de speciale belangstelling van Henri geweest. Hij heeft zichzelf ook met regionale geschiedenis bezig gehouden. initiatieven genomen als hij ergens een bedreiging zag.

Bijvoorbeeld bij het kasteel van Wauw, daar waren de fundamenten onder een akker verdwenen en hij heeft daarvoor gepleit om dat goed te laten onderzoeken en dergelijke. Dus dat soort initiatieven nam hij.

En wij besteden ook het geld juist aan dat soort initiatieven die de belangstelling voor de regionale geschiedenis vergroten. En die kunnen bij ons op steun rekenen. En dat kan, net zoals Maarten zegt, een boek zijn of een evenement zijn.

Maar zelfs kan het een concert zijn als dat gebeurt met de doelstelling om bezoekers ook meer in contact te brengen met het erfgoed van West-Brabant of de Noorderkempen.

Host:

Als mensen het Masboshuis zelf willen bezoeken, wat gaan ze dan ontdekken? Wat valt hen erg op?

Cees Vanwesenbeeck:

Ja, dat is natuurlijk een... Het is nostalgisch natuurlijk, want je ziet een situatie zoals die was. Zoals veel mensen dat van hun eigen ouders of grootouders nog herinneren.

Zelf al niet meer hebben, niet meer kennen, maar daar is het nog wel gebleven. Dus het is een huishouden van een welvarende, degelijke bestuurdersfamilie zonder echte pronk.

Maar toch, nou ja, het was wel het huis waar de burgemeester woonde. Dus hij moest daar ook mensen kunnen ontvangen. En dat zie je gewoon aan het hele interieur.

En mensen zijn verbaasd over hoe er in zo'n huis geleefd kon worden natuurlijk, omdat je de huidige welvaart, de huidige manier van leven gewend bent. Maar het kon dus ook op die manier.

Host:

Kees, wat viel jou op in het huis toen je daar voor het eerst kwam?

Maarten van den Oord:

Ja, mijn eerste ervaring was van waar ben ik in godsnaam terechtgekomen dat het nog bestaat.

Want je weet allemaal wel dat als je eens een keer een huis koopt of een huis bezoekt, dat er wel eens een kamer of een ruimte is die je moet opknappen. Maar ik dacht, goh, hoe hebben mensen hier kunnen leven? En hoe hebben mensen die toch heel vermogend zijn in deze omstandigheden kunnen leven?

Want een echte fatsoenlijke badkamer of een echte fatsoenlijke keuken, zoals wij die volgens onze moderne wensen willen, ja, die tref je daar niet aan. Het is dat, ik geloof de laatste 20 jaar van Henri's leven, dat er inderdaad een gijzer met warm water werd aangelegd.

Hij liet wel natuurlijk de mooie kopere kranen zitten met de handpomp, maar toen pas warm water. Dus eigenlijk nauwelijks comfort. En dat is iets wat je bijna niet meer tegenkomt natuurlijk.

Dat is eigenlijk ook een uniek, het is een verstild concept als je in dat huis binnenkomt. Ik had zelf wel verwacht dat er veel meer kunst van grote kwaliteit zou hangen.

Ik denk dat dat hoort eigenlijk toch wel bij dat soort vermogende families wat je in landhuizen zag en buitenhuizen en daarop. En dat is het er ook allemaal weer niet.

Hij had wel schilderijen van kunstenaars uit Hoogstraten en dergelijke, maar ook heel veel kopieën aan de muur. Dus eigenlijk heeft hij daar ook nooit heel veel geld aan uitgegeven.

Cees Vanwesenbeeck:

Heel veel portretten.

Maarten van den Oord:

Ja, wel veel portretten.

Cees Vanwesenbeeck:

Dat was belangrijk. De familie natuurlijk. Waar kwam de familie vandaan? Dat was ook altijd zijn interesse. Zijn genealogische interesse natuurlijk.

En ja, elke keer de herinneringen aan zijn voorouders. Daar word je in elke kamer mee geconfronteerd. Dat is wel bijzonder.

Maarten van den Oord:

Ja, dat stond op nummer 1. Daar is eigenlijk zijn belangstelling voor de regionale geschiedenis ook uit voortgekomen.

Hij is begonnen eigenlijk toch echt met genealogische onderzoek en daar ging hij heel ver in. Zeker ook in de manier waarop genealogen 50, 60 jaar geleden te werk gingen met de nodige fantasiedingen opschrijven.

Dus hij dacht ook dat hij familie uiteindelijk van aardelijke kom af was en dergelijke. Dat is een verhaal wat je bijna altijd al tegenkomt met genealogieën van vijftig, zestig jaar geleden.

We moeten allemaal voor elkaar de grote afstammen en liefst nog verder.

Host:

Opvallend vond ik ook dan dat er drie burgemeesters uit deze familie voortgekomen zijn, ook in in Oudgastel. Dat is natuurlijk wel iets waarvan ik zeg van ja is er überhaupt wel in Nederland een stad?

Cees Vanwesenbeeck:

Het kwam vaak voor op het platteland dat een belvarende familie die daar al eeuwen woonde dat die op een gegeven moment ook bestuursfuncties ging aanhouden en het was natuurlijk toch iets eenvoudiger dan dat het nu is om burgemeester te zijn. De bevolking vond het ook voorzelfsprekend dat zo'n familie het heft in handen nam als burgemeester.

En dat veranderde dus in:

Maar misschien waren er te veel masbooms geweest in de loop der jaren en was er verjonging nodig en dat bleek.

Maarten van den Oord:

Dat is ook wel de tijd dat het denken over bestuursfuncties veranderde. Ze zeiden ja, we kijken naar de meest geschikte kandidaat en niet meer naar bewijs en spreken erfopvolging.

Het is natuurlijk niet een echte erfopvolging, maar het was wel gebruikelijk in families die al in de bestuurlijke kring zaten, dat die werden opgevolgd door kinderen in diezelfde soort functies. Dat zie je ook in provinciale staten en dergelijke. Zie je dat vanaf het midden 19e eeuw ook allemaal weer gebeuren.

Host:

mei:

Maarten van den Oord:

Het belangrijkste wat er gebeurde is dat uiteindelijk de familie het huis moest verlaten omdat de bezetter daar gebruik van maakte en zij in een huis aan de overkant van de straat uiteindelijk onderdak hebben gevonden. En op het eind van de oorlog is er zelfs ook nog oorlogsschade daar gebeurd. Met name aan de entreepartij, de voordeur in de gang.

Daar hebben ze zelf geen last van gehad. Ze zijn er alleen mee geconfronteerd toen ze het huis weer terug kregen na de bevrijding. En ze dat stuk hebben moeten opknappen.

Dat kun je overigens ook weer zien hoor, in de vloer. Precies waar, want het is niet dat ze dan een hele nieuwe vloer leggen. Nee, dat is precies dat gedeelte. Dat is ook weer kenmerkend voor de familie.

Host:

Maar Herrie is dus een paar jaren uit het huis geweest.

Cees Vanwesenbeeck:

En er zijn later ook bevrijders ook ingekwartierd geweest die daar nog tekeningen hebben achtergelaten in het nevenhuis.

Maarten van den Oord:

Er staan nog tekeningen op de muur die geallieerde soldaten hebben opgeschreven of opgetekend eigenlijk. Laten we ook netjes zitten hoor, dan zijn we zuinig op.

Host:

Wat waren de leuke, opvallende, initiatiefrijke subsidieaanvragen?

Maarten van den Oord:

Het gaat altijd natuurlijk, ons insteek is altijd van, gaat de belangstelling voor de geschiedenis van de streek, gaat die ermee op vooruit? En dat kan gebeuren door een boek, maar een boek wordt gekocht door pakwerkduizend geïnteresseerden. En soms heb je grotere aantallen nodig.

Dan heb je de creativiteit eigenlijk nodig van de organisatie. De heemkundige kringen en geschietkundige kringen, die kennen we allemaal en die komen ook heel regelmatig bij ons langs.

Maar er zijn ook te noemen de Biennale in Oosterhout, in de Heilige Driehoek, dat zijn drie kloosters bij elkaar. Dat is echt een uniek stuk voor eigenlijk internationaal uniek, maar krijg daar de mensen maar eens naartoe.

En dit is een moderne kunstentoonstelling die een heel ander publiek, die op voorhand niet per se geïnteresseerd zijn in de geschiedenis van stad of streek, maar dan op die manier er wel mee in aanraking komen. Dat geldt ook voor concerten.

Bijvoorbeeld het Popmonument hebben we een aantal keer ondersteund, omdat zij ervoor kozen om popconcerten jong publiek in aanraking te brengen met monumenten. Want alle optredens worden in monumenten gegeven. Dat is hun filosofie.

En dan komt dan wel een eis bij dat wij zeggen van nou je moet ook zorgen dat het publiek die kennis krijgt.

Dus daar zijn stadsgidsen of lezingen of toelichtingen of er wordt met een koptelefoon met QR-codes en noem maar op gewerkt om te zorgen dat mensen niet alleen naar zo'n concert komen maar ook die extra informatie over het monument krijgen. En dat zijn ja toch wel heel aardige aanvragen moet ik zeggen.

Cees Vanwesenbeeck:

En er zijn ook veel films die geproduceerd worden waar wij een bijlage geven. En dan vinden we het belangrijk dat die films ook vertoond worden. Of op scholen, of in het plaatselijke bioscoop, of de lokale omroep.

Het kan gaan over de kwartafabriek in Breda en het kan gaan over de bevrijding van West-Brabant. Er zijn allerlei doelstellingen die daarmee gerealiseerd worden.

Zowel uit het verre verleden, met de oude kaarten die bestaan van West-Brabant, als het heden en hopelijk de toekomst.

Maarten van den Oord:

Het afgelopen jaar hebben we natuurlijk heel veel aanvragen gehad van bevrijdingsherdenkingen, van monumenten, boeken en evenementen. En dat is omdat West-Brabant nu 80 jaar geleden bevrijd is. En dan zie je van alle plaatsen eigenlijk aanvragen komen.

Host:

Het huis zelf, 150 jaar. Is dat iets waar jullie extra aandacht aan besteden of gaan besteden?

Cees Vanwesenbeeck:

Ja, we hebben al een vrij boekwerk laten verschijnen over het Mashomerhuis wat in september is gepresenteerd. We hadden wat andere publicaties daarvoor, al over de collectie kleding en over de introductie van het huis.

Maar nu hebben we echt een prachtig boekwerk door verschillende auteurs laten schrijven waarbij alle aspecten van het huis van oud-gastel, van het leven en werken van dergelijke families aan het bot komen. En dat is toch, denk ik wel, een mooie herdenking van het jubileum van het huis.

Maarten van den Oord:

Plus een aantal evenementen, net met de Open Monumentendag extra aandacht. Een hele jaar gratis openstelling gehad voor het publiek. Allemaal in het kader van dat 150 jaar masboom.

Host:

We zitten nu dus op die 150 jaar. Wat verwachten we de komende 50 jaar?

Cees Vanwesenbeeck:

Ja, nou in ieder geval dat het huis, ja ook buiten West-Brabant, zelfs niet iedereen in West-Brabant is en van op de hoogte dat er het Masboomhuis bestaat en wanneer dat open is en dat het bezocht kan worden.

Maar dat het ook bekend raakt in de rest van Nederland en dat is zeker iets wat het noemen waard is, want zo'n vereniging als Hendrik de Keizer die zich toch bezighoudt met Het beheren en bewaren van historische panden zegt dat het wel een unicum is wat in Nederland bestaat.

Een huis uit die periode wat door zo'n derdelijke familie bewoond is geweest en dat het voor iedereen of die nou in Friesland woont of in Limburg bezoeken waard is.

Host:

Ja Kees en volgens mij ben jij ook bezig of indirect met het digitaliseren van het archief.

Maarten van den Oord:

Ja, we hebben zoveel mogelijk van het archief laten inventariseren. Daar was en een bibliotheek en een mooi groot stuk archief.

Want ze hebben werkelijk alles bewaard, zorgvuldig bewaard, maar alleen het bewaren en in archiefdozen stoppen, daar bereik je niet veel mee. Dus we hebben in samenwerking met West Brabants Archief, die hebben voor ons de hele inventarisatie gedaan.

En een grootste gedeelte van de fotocollectie is inmiddels al gedigitaliseerd en op de website van het West-Bramerts Archief te raadplegen. Daarnaast zijn ook alle dagboekjes van Henry Marsboom, want hij heeft werkelijk alles iedere dag netjes opgeschreven.

Hoe laat hij opstond, hoe laat hij ontbijt en wanneer hij naar de mis ging en ga ze En hoe hij zich voelde. Ja, en hoe hij zich voelde. En dat is ook allemaal gedigitaliseerd, zodat we dat zeker voor een biografie in de toekomst kunnen gebruiken.

En dat zou ik echt heel waardevol vinden, als we dat voor elkaar krijgen in de toekomst, dat er een biografie over Henry Maasboom komt. Specifiek over hem, omdat het heel veel zegt ook over de maatschappij waarin hij leefde, in de tijd waarin hij leefde.

De vernieuwing van de belangstelling voor de geschiedenis bijvoorbeeld. Daar zie je in de geschiedenis ook een hele mooie golfbeweging en hij heeft dat echt meegemaakt.

Hij was er zich daarvan bewust en hij heeft dingen nagelaat waardoor je dat ook heel goed in beeld kunt brengen. Dat zou ik de moeite waard vinden.

Host:

Heel mooi om te horen Kees. Dank daarvoor. Ik hoop dat de mensen die gaan luisteren hier meer mee doen dan alleen maar luisteren.

Ik hoop ook echt dat ze een keer langs gaan bezoeken.

Want ja, als ik dit zo hoor, is dit echt wel een heel bijzondere woning alleen al om te bezoeken, die je niet ergens anders in Nederland kan terugvinden. Dus ik denk dat dat alleen al een bezoek waard is.

Cees Vanwesenbeeck:

Google op www.masboomhuis.nl. Je kunt zien wanneer het opengesteld is. Begeleid of niet begeleid het huisbezoek. Dat is echt een opening. Iets wat je nog niet eerder gezien hebt.

Host:

Als we dan afsluiten. Is er nog iets wat jullie verder nog kwijt zouden willen of dachten van... ik ben nog iets vergeten te vertellen.

Cees Vanwesenbeeck:

Nou, wat we er nog niet over gehad hebben is dat er ook een paar prachtige films zijn gemaakt over Masboom, over het huis, over zijn historie. En van tevoren, voordat ze het Masboomhuis bezoeken, degenen die langskomen, krijgen ze die film te zien.

En dat is zo'n eye-opener en zo interessant om dat eerst te zien, hoe zo'n familie geleefd is en vervolgens het huis zelf te betreden, dat we dat zeer samen vinden.

Host:

Maarten, Kees, ik mag jullie ontzettend bedanken voor jullie toelichting. We zitten hier in een heel ander huis, maar volgens mij is dit ook een heel bijzonder huis waar Wilhelmina gezeten heeft.

Cees Vanwesenbeeck:

Prins Bernhard heeft hier al eerder gezeten en vervolgens is zij hier ingetrokken, om toch in de buurt van het bevrijdende zuif te zitten. En dat is wel bijzonder. Het was een hotel eigenlijk. Het was ook gevorderd, geloof ik, geweest door de Duitsers, maar het stond dus leeg eigenlijk.

Het was toch aangenaam te verpozen in het bos. En het was van de andere kant ook een vrij eenvoudig huis eigenlijk. En dat wilde Wilhelmina.

Host:

Dankjewel.

Cees Vanwesenbeeck:

Graag gedaan.

Links

Chapters

Video

More from YouTube