Εραστής Από Χαρτόνι- Ζακ Ντεβάλ

Ο «Εραστής από Χαρτόνι» αποτελεί ένα χαρακτηριστικό δείγμα της γαλλικής μπουλβάρ κωμωδίας – εκείνης της ευφυούς, ανάλαφρης θεατρικής γραφής που άνθησε στη Γαλλία από τα τέλη του 19ου έως και τα μέσα του 20ού αιώνα, με κύριο σκοπό να διασκεδάσει την αστική τάξη. Ο Ζακ Ντεβάλ, πολυπράγμων δημιουργός, συγγραφέας και σκηνοθέτης, εντάσσεται με ευκολία στους εκφραστές του είδους, πλάθοντας χαρακτήρες γεμάτους χάρη, ειρωνεία και διακριτική σάτιρα των κοινωνικών ηθών.

Το έργο γράφτηκε το 1928 και σημείωσε γρήγορα τεράστια επιτυχία στη Γαλλία, αλλά και στο Μπρόντγουεϊ, όπου η θρυλική Ταλούλα Μπάνκχεντ ενσάρκωσε με λάμψη τον κεντρικό ρόλο. Η δυναμική του κειμένου το κατέστησε αντικείμενο τριών κινηματογραφικών μεταφορών – με πιο επιτυχημένη αυτή του 1942 σε σκηνοθεσία Τζωρτζ Κιούκορ, με τους Ρόμπερτ Τέιλορ και Νόρμα Σήρερ.

Η πλοκή περιστρέφεται γύρω από μια πλούσια κυρία, η οποία προσλαμβάνει έναν νεαρό στιχουργό για να προσποιηθεί τον εραστή της, με σκοπό να απομακρύνει έναν παλιό δεσμό. Ο νεαρός, με οικονομικά προβλήματα, δέχεται, αλλά η κατάσταση περιπλέκεται όταν αποδεικνύεται πως ο «ψεύτικος» εραστής ερωτεύεται πραγματικά την κυρία. Το έργο ακροβατεί ανάμεσα στην κωμωδία και το ρομαντικό δράμα, μέσα από διαλόγους σπιρτόζους και καταστάσεις παρεξηγήσεων, χαρακτηριστικά του είδους.

Οι χαρακτήρες είναι αρχετυπικοί, μα όχι σχηματικοί. Η κυρία είναι δυναμική, πνευματώδης, αλλά και ελαφρώς κυνική. Ο νεαρός στιχουργός συνδυάζει την αφέλεια με την ειλικρίνεια και γίνεται το όχημα για τη συναισθηματική «ανθρώπινη» ανατροπή της ιστορίας. Οι δευτερεύοντες χαρακτήρες – υπηρέτες, φίλοι, αντίζηλοι – λειτουργούν υποστηρικτικά, προσφέροντας κωμικά διαλείμματα και συμβολικές κοινωνικές νύξεις.

Η εποχή στην οποία εκτυλίσσεται το έργο, τα τέλη της δεκαετίας του 1920, είναι περίοδος κοσμοπολιτισμού, ελευθερίας ηθών και σχετικής κοινωνικής αστάθειας, ιδιαίτερα για τη μεσοπολεμική Γαλλία. Το έργο, πίσω από την ελαφρότητα της πλοκής, αφήνει υπαινιγμούς για την κούραση από τις κοινωνικές συμβάσεις, την ανασφάλεια των ανθρωπίνων σχέσεων και την ανάγκη των ανθρώπων να προσδιορίζονται μέσω συναισθημάτων – έστω και κατασκευασμένων.

Στην Ελλάδα, το έργο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1959 από τον Θίασο Λαμπέτη-Χορν, δύο από τις πιο σημαντικές μορφές του ελληνικού θεάτρου, και αργότερα ηχογραφήθηκε για το ραδιόφωνο το 1970 σε σκηνοθεσία Βίκτωρα Παγουλάτου, αναβιώνοντας τη φρεσκάδα του με τη βοήθεια σπουδαίων ηθοποιών της εποχής, όπως ο Κώστας Καρράς και η Βίλμα Κύρου.

Η σκιαγράφηση των χαρακτήρων και η ζωντάνια των διαλόγων, σε συνδυασμό με την ελαφρότητα της αφήγησης, δημιουργούν μια αίσθηση ανάτασης. Ο θεατής φεύγει από την παράσταση με χαμόγελο – όχι απαραίτητα επειδή το έργο «χαρίζει γέλιο», αλλά γιατί μέσα από την κομψή ειρωνεία και τις ανατροπές του, θυμίζει την αστείρευτη ικανότητα των ανθρώπων να αναζητούν και να προσποιούνται την αγάπη, μέχρι αυτή να γίνει – παρ’ όλα αυτά – πραγματική.

Ο Ζακ Ντεβάλ, γεννημένος το 1895 στο Παρίσι, αφιέρωσε τη ζωή του στο θέατρο και τον κινηματογράφο. Έγραψε πληθώρα έργων, μερικά εκ των οποίων γνώρισαν διεθνή επιτυχία. Ο «Εραστής από Χαρτόνι» παραμένει μέχρι σήμερα η πιο αναγνωρίσιμη δημιουργία του – ένα έργο που, αν και γραμμένο για «ελαφριά» διασκέδαση, καταφέρνει να διατηρεί βάθος, σαφήνεια και θεατρική ζωντάνια.

Η ιστοσελίδα μου

https://www.angeligeorgia.gr

Τα Podcast μου:

https://angeligeorgiastoryteller.gr

https://mithoikaipolitismoi.gr

https://akougontasmetingeorgia.gr

https://theatromeangeligeorgia.gr

Το κανάλι μου στο you tube

https://www.youtube.com/@angeligeorgia808/featured

Facebook σελίδα Αγγελή Γεωργία:

https://www.facebook.com/angeligeorgia

Facebook σελίδα Μύθοι και πολιτισμοί: