Shownotes
In het tweede deel van de geschiedenis van de radicale arbeide(er)sstrijd in Nederland, pakken we de draad op bij het einde van de Tweede Wereldoorlog.
Fascisten hadden in de paar jaar dat ze terreur konden zaaien, veel kapot gemaakt. Maar links kwam ook sterk uit de ondergrondse omdat ze moedig verzet hadden geboden. Vooral de communisten. Zie Eenheidsvakcentrale. Maar… Koude Oorlog en McCarthy-achtige toestanden maakten al snel weer een einde aan hun positie, waarna de sociaaldemokraten en hun NVV, later FNV weer het voortouw kregen.
In de relatieve marge was er nog het OVB, als voortzetsel van de anarchosyndicalystische stroming. Daaruit is later de Vrije Bond ontstaan, die nog steeds actief is.
In deze uitzending bespreken we die organisaties, en wordt ook een en ander afgewogen over de waarde van een grote logge en bureaucratische instelling als de FNV en of je daar nu wel of niet lid van moet worden.
Het gaat zelfs over wat arbeid is, behalve dan die karikatuur van een witte man in een overal in de fabriek. Hoe zit het bijvoorbeeld met – al dan niet betaalde – zorgarbeid?
Ook andere ontwikkelingen passeren de revue. Zoals de gele bonden en het trieste initiatief Alternatief voor Vakbond (AVV)
Maar ook de strategie van het organizing.
Natuurlijk duiken we ook weer in de naoorlogse geschiedenis, met de voor de arbeidsstrijd belangrijke opkomst van de welvaartsstaat, en daarbinnen de tegencultuur. We stippen even wat hoogtepunten uit die tijd aan, zoals de Telegraafrellenvan 1966 (damn wat een actie) en mei ‘68 (in Frankrijk en Nederland) en de bezetting van ENKA in Breda in 1972.
Maar waar loonarbeid is, is ook werkloosheid en zijn als je geluk hebt uitkeringen. De bijstandsbond is een organisatie van mensen met een uitkering. Zie hier de speciaal voor deze editie ingetiepte verslag van het voordeurdelersoproer in Nijmegen in 1984.
In de jaren tachtig ontstond binnen de kraakbeweging een Bond tegen arbeidsethos, voortbordurend op vergelijkbare bewegingen voor de oorlog waar we het in deel 1 over hadden.
Maar daarna denderen we verder door de geschiedenis, met een eervolle vermelding voor de Katholieke Werkende Jeugd (KWJ), de vrouwenstakingvan 30 maart 1981 (met een demonstratie met 30.000 mensen, die vooral over abortus ging) en we noemen natuurlijk ook Wilhelmina Drucker en de vrouwenbondvan de FNV, en de Bonte Was aan de radicalere kant.
Reproductieve arbeid, anyone?
We gaan dan verder met het verwijzen naar een paar moderne zelforganisaties, zoals Vloerwerk, HorecaUnited en Radical Riders (inmiddels alweer in ontbinding)
We sluiten af met een uitstapje naar de praktische theorie van de Italiaanse ‘arbeidersautonomie’ en de daardoor geinspireerde – vooral Duitse – autonomen . Zie ook tijdschrift Wildcat.
Ook in het Engelstalige zijn er sporen van een dergelijke autonoom-marxistische aanpak te vinden, zoals bij Notes from Below en in het boek Riding for Deliveroo. Ook is er nog een restant van de IWW, ook in Nederland.
Speciale vermelding krijgt de website van Solidariteit.nl en – zoals bijna elke uitzending bij ons – het IISG. En Labour Notes
Over Hollanditis
Over de turbulente geschiedenis van sociale bewegingen in de polder. Begin jaren tachtig keek men in het buitenland verbaasd naar de massale vredesbeweging in Nederland die uit het niets leek te zijn opgestaan. De mensen hier hadden Hollanditis, of de "Dutch Disease" te pakken. Deze nieuwe podcast over de turbulente geschiedenis van sociale bewegingen in de polder laat zich inspireren door deze periode. We vertellen verhalen van de vredesbeweging tot kraken, over een rijk verleden van activisme, verzet en strijd in de lage landen. We graven deze geschiedenis op ter lering (ende) vermaak en inspiratie.
Hollanditis wordt gehost door Jeremy en Kees. Natuurlijk zijn die in van alles en nog wat onbezoldigd actief, als ze niet met een goed glas bietensap op de bank een boek zitten te lezen.
Kees is een luie huisvader en onderbetaalde zzp-er, maar ook al een leven lang op zoek naar rellen en bevrijdende revoluties (soms lukte dat bijna!) En fulltime amateur mediamaker (o.a. globalinfo.nl).
Jeremy is part time luie huisvader, part time army of one 'technical media support' en mede-organisator van het jaarlijkse 2.Dh5 festival voor activisten en wereldversleutelaars. Ook is/was hij voor of achter de schermen betrokken bij de podcasts Crash Course Economics, De Lockdown en Future Beyond Shell.
Copyleft - Kees & Jeremy - Radicale huisvaders
Transcripts
Welkom bij Hollanditis, de podcast over de turbulente geschiedenis van
Speaker:sociale bewegingen in de polder. Ik ben Jeremy en tegenover
Speaker:mij zit Kees. Wij zijn jullie hosts.
Speaker:Vandaag gaan we verder met de bespreking van de geschiedenis van de radicale
Speaker:arbeidsstrijd. In deel 1 van deze tweedelige serie begonnen we halverwege
Speaker:de 19e eeuw en bespraken we de geschiedenis tot aan
Speaker:de Tweede Wereldoorlog. Heb je deze aflevering gemist,
Speaker:dan kun je het beste even teruggaan. Waar waren we alweer gebleven,
Speaker:Kees? Ja, we waren op
Speaker:een hele logische manier bij de grootste seizure
Speaker:in alle ontwikkelingen van moderne bewegingen.
Speaker:De Tweede Wereldoorlog waren we gebleven. Dus daarvoor
Speaker:hebben we een poging gedaan om te schetsen wat zich ontwikkelde
Speaker:voor de Tweede Wereldoorlog eigenlijk.
Speaker:waarbij we zulke grote sprongen hebben gemaakt dat we de meeste belangrijke
Speaker:dingen zoals gebruikelijke gewoon overgeslagen hebben.
Speaker:Want dat kan helemaal niet anders. Maar bijvoorbeeld in 1903 was er een spoorwegstaking
Speaker:in Nederland die dreigde uit te lopen in een nationale staking.
Speaker:De enige poging die we in Nederland ooit gehad hebben.
Speaker:En die voor het vuur
Speaker:binnen de verschillende stromingen behoorlijk aangewakkerd had.
Speaker:In ieder geval is daaruit de NVV ontstaan,
Speaker:als Sociaal Democratisch Vakbond, die geen zin hadden in al te
Speaker:wilde nationale stakingen of pogingen tot revolutie
Speaker:of dat soort dingen. En de huidige FNV, de Federatie
Speaker:Nederlandse Vakverenigingen, is de nazaad van de
Speaker:NVV die in 1906 werd opgericht.
Speaker:Ja, en die had al snel, in het begin was het Nationaal Arbeidssecretariat,
Speaker:was by far de grootste. De NAS.
Speaker:met de Sociaal-Democratische Bond als een
Speaker:van de leden. Dat hebben we in de vorige aflevering besproken.
Speaker:Die hadden de wind op een gegeven moment niet mee.
Speaker:De Eerste Wereldoorlog maakte veel kapot. De Russische Revolutie
Speaker:brak uit en die gaf de communisten wind in de zeilen.
Speaker:De NAS heeft het nog tot aan het begin van de Tweede Wereldoorlog
Speaker:uitgehouden. In 1940 hadden ze nog iets van 10.000 leden
Speaker:en zoals alle linkse organisaties zijn ze toen door de nazi's
Speaker:uitgeschakeld, verboden verklaard en iedereen werd opgepakt
Speaker:als ze die konden pakken. De NVV had, om een vergelijking
Speaker:te maken, had op dat moment 320.000
Speaker:leden. Dus zo sterk zijn ze gegroeid tussen 1906 en
Speaker:1940. Werden ook uitgeschakeld en daarnaast had je nog
Speaker:andere christelijke vakbonden zoals de CNV,
Speaker:die heb je nog steeds. Rooms-Katholiek Werkliedenverbod.
Speaker:En alles was kapot, dus moest opnieuw vormgegeven worden.
Speaker:Je krijgt wel ook meteen een richtingstrijd tussen de communisten en de sociaaldemocraten,
Speaker:die allebei eigenlijk strijden om wie er
Speaker:met de buit vandoor kan gaan. De communisten zijn zeer zelfverzekerd.
Speaker:Ze hebben natuurlijk in Nederland, bijna alle
Speaker:landen, het verzet geleid voor een groot
Speaker:deel. Er zijn twee stakingen geweest, de februaristaking,
Speaker:georganiseerd door communisten. Dus die hadden
Speaker:gewoon een enorme standing aan de zin.
Speaker:Het begon met de trams die niet reden en toen had de hele stad door
Speaker:van hé, hier is iets. En dat was illegaal georganiseerd.
Speaker:georganiseerde staking om te protesteren
Speaker:tegen het wegvoeren van joden, hoe noem je dat,
Speaker:sloeg over naar steeds andere delen ook van van
Speaker:Nederland, eerst Zaandam en toen tot tot allerlei uithoeken
Speaker:van van Nederland is daar gehoor aan gegeven, maar het werd Zoals
Speaker:de naties dat deden, meteen de kop ingedrukt
Speaker:door mensen ter plekke terecht te stellen die eraan deelnamen.
Speaker:Op allerlei plekken werden mensen gefusilleerd,
Speaker:letterlijk. Met de
Speaker:impliciete eis van mensen ga weer aan het werk, anders maken we iedereen af.
Speaker:Dus dan hou je het niet heel lang vol. Maar het heeft dagen
Speaker:geduurd. Maar in ieder geval die mensen hadden veel bewondering voor
Speaker:de mensen die hun lijf
Speaker:en leden hebben gewaagd om dat soort stakingen te organiseren.
Speaker:En de communisten waren
Speaker:sterk. Na het einde van de oorlog,
Speaker:de waarheid was de grootste krant kort in Nederland,
Speaker:dat de Telegraaf verboden ook was en dat die voor de Duitsers geschreven had.
Speaker:Maar goed, het begon meteen, de Koude Oorlog begon meteen.
Speaker:Het was eigenlijk al tijdens de Tweede Wereldoorlog was die
Speaker:in onderhandelingen tussen Stalin
Speaker:en de westerse wereldleiders was dat al
Speaker:gaande. En toen had je de Koreaoorlog en
Speaker:allerlei andere plekken waar de twee
Speaker:systemen op elkaar botsten. En dat
Speaker:zag je ook binnen de vakbeweging dat de communisten er
Speaker:uitgewerkt begonnen te worden. Want tot die tijd was er
Speaker:geen aparte communistische vakbeweging in Nederland.
Speaker:De communisten waren vooral actief binnen de NVV
Speaker:en die werden daar Ja,
Speaker:je kreeg een soort McCarthy-achtige redscare.
Speaker:En toen hebben ze de eenheidsvakcentrale opgericht
Speaker:in Nederland. De communisten. Ja,
Speaker:maar natuurlijk met het verhaal van het is niet alleen communisten,
Speaker:het is juist eenheids is voor alle arbeiders, maar duidelijk onder
Speaker:onderleiding van van de grote man van
Speaker:de communistische partij. Paul de Groot was dat toen,
Speaker:was een echte stalinist die
Speaker:iedereen eruit schopte die het niet met hem eens was.
Speaker:Ons grote voorbeeld als het gaat om oral history
Speaker:en geschiedenis, Igor Kornelissen, die was journalist
Speaker:bij Vrij Nederland en heeft vijf ongelooflijk vermakelijke boeken
Speaker:geschreven over links in Nederland. Want dat was zijn niche.
Speaker:Hij kreeg gewoon voor betaald om daarover
Speaker:te schrijven. Dus hij kon gewoon wie hij ook maar
Speaker:wou gaan interviewen of weken in het archief doorbrengen
Speaker:om weer eens een of andere obscure anarchist
Speaker:of communist of Maoist of weet ik veel wat
Speaker:uit het stof te trekken en daar iets over te schrijven. En die vijf boeken
Speaker:die wederom behalve de laatste misschien
Speaker:antiquarisch te bemachtigen. In ieder geval die EVC die die
Speaker:heeft het ook niet heel lang uitgehouden. Twintig jaar
Speaker:hebben ze geprobeerd om hun eigen
Speaker:vakbondsstructuur en toen op een gegeven moment
Speaker:hadden ze en dat zal samen vallen hebben
Speaker:met het eroderen van de communistische invloed en de
Speaker:communistische partij ook. Tot 64 toen
Speaker:hebben ze hem opgedoekt, want toen bleken ze veel minder ledengroei
Speaker:te hebben dan ze hadden gehoopt. Op het hoogtepunt hadden
Speaker:ze 160.000 leden, dus dat is wel wat.
Speaker:Enkele jaren na de oprichting. De syndicalisten,
Speaker:die NAS, die was in 1940 dus
Speaker:door de naties geliquideerd, zoals Wikipedia het noemt.
Speaker:Die zijn verder gegaan met iets wat ze heten een onafhankelijk
Speaker:verbond van bedrijfsorganisaties,
Speaker:OVB. En dat waren voornamelijk in
Speaker:een aantal sectoren waren die redelijk sterk.
Speaker:Vissers kan ik me herinneren in in
Speaker:Scheveningen bijvoorbeeld, die waren massaal in de OVB georganiseerd.
Speaker:En dat was eigenlijk was het een soort vreemde samenraapsel
Speaker:van ideologische anarchisten die vonden dat je niet bij zo'n
Speaker:grote sociaal-democratische bond moest organiseren en
Speaker:wat van die verstokte eigenheimers
Speaker:zoals vissers vaak zijn of binnenvaartschippers waren ze ook heel
Speaker:sterk in of zo waren een paar van die sectoren.
Speaker:Dat ging een tijdje goed en in Nederland is het
Speaker:interessant om officieel als vakbond erkend te zijn, want dan kan
Speaker:je cao's afsluiten namelijk en dat deden ze dan ook.
Speaker:Maar het waren niet alleen anarchisten in die LVB. Nee, dat was
Speaker:een zoontje. Want dat was ook de reden waarom ze op
Speaker:een gegeven moment weer uit elkaar vielen, omdat er zelfs extreemrechtse,
Speaker:wel echte libertariërs, die namen het over.
Speaker:Via de ledenvergadering of zoiets kon je
Speaker:een koep plegen en die besloten toen dat Dat
Speaker:het een organisatie was die,
Speaker:weet ik veel, tegen de welvaartsstaat en ieder voor zich en dat soort
Speaker:rechtsbeleid moest navolgen.
Speaker:En niet meer, zeker niks anarchistisch of wat dan ook.
Speaker:En toen zijn de anarchisten, de oude anarchisten zijn uitgestapt en
Speaker:hebben de Vrije Bond opgericht, die nu nog steeds bestaat
Speaker:en waar je een lid van kan worden, zoals ik dat ook
Speaker:ben. Vrije Bond is niet echt een vakbond, want ze doen
Speaker:van alles en nog wat. Ze hebben ook een solidariteitskas en een
Speaker:blad, de Buiten de Orde. Het is
Speaker:eigenlijk veel meer een samenlevingsbond. Ze hebben allemaal
Speaker:lokale afdelingen. Ik heb laatst gehoord dat ze eigenlijk
Speaker:geen belangstelling hebben in passieve leden. Dus het is niet de
Speaker:bedoeling om zoveel mogelijk mensen lid te maken. Dat vinden
Speaker:ze niet interessant, dat levert alleen maar werk op en de meeste mensen zijn toch
Speaker:te arm om veel op te leveren. Die zijn 5 euro lid
Speaker:zoals ik bijvoorbeeld. Ze willen actieve leden, dus daar zijn ze in geïnteresseerd
Speaker:en dat dragen ze ook uit. Dus je wordt geacht ook iets eraan doen en
Speaker:op de algemene ledenverradering te komen en weet ik veel.
Speaker:Maar goed, dat is dus eigenlijk via een hele lange omweg is
Speaker:dat de NSV,
Speaker:cynicalistische organisatie in Nederland kapot gemaakt in de
Speaker:Tweede Wereldoorlog en de NAS en dan wordt de OVB opgericht,
Speaker:die wordt door rechts overgenomen en wat daar nog anarchistisch aan
Speaker:is, dat heeft de Vrije Bond opgericht, die nu nog bestaat.
Speaker:En de andere stromingen die uit het OVB,
Speaker:want er zaten ook marxisten en trotskisten In
Speaker:het OVB? Ja, ik weet niet. Ik denk dat die allemaal...
Speaker:Het OVB bestaat ook nog sectoriaal. Volgens mij de
Speaker:vissers in Scheveningen hebben nog steeds het OVB of zoiets. Ik heb het
Speaker:niet goed gevolgd. en die andere stromingen zullen allemaal in
Speaker:de FNV zijn beland voor zover ze nog actief zijn.
Speaker:Want dat is natuurlijk de grote successtory van dit hele verhaal,
Speaker:is dat alles weggekwijnd is behalve de Sociaal
Speaker:Democratische Bond, die ook zal protesteren tegen
Speaker:het feit dat we hun Sociaal Democratische Bond noemen, want dat zijn ze allang niet
Speaker:meer vinden ze. Ze zijn volgens mij
Speaker:neutraal eigenlijk en vooral belangenbehartiger.
Speaker:En daarbinnen heb je natuurlijk bonden of
Speaker:afdelingen of personen die linkser zijn, maar in zijn
Speaker:geheel merk je daar niet zo heel veel meer van.
Speaker:Ja, het is een discussie op zich wat ze waard zijn, of je er lid
Speaker:van moet worden. Ik ben per ongeluk wel lid, maar dan via de NVJ.
Speaker:Ik ben ook lid, maar dan voor de individuele belangenbehartigingen
Speaker:als zelfstandige. Ja het is de
Speaker:vraag of het zou helpen als je een oproep zou doen om iedereen die
Speaker:meer zou willen met zo'n bond zich te melden en daar
Speaker:iets georganiseerds te doen. Ik weet niet,
Speaker:het zou misschien leuk zijn voor de volgende 2DH5 ofzo om
Speaker:een keer een discussie aan te wijden. Maar ja, dat is waar je
Speaker:het nu mee moet doen. En nou, de IWW,
Speaker:waar we het helemaal niet over gehad hebben, omdat het is een Amerikaanse,
Speaker:internationaal anarcho-syndicalistisch, hoewel dat
Speaker:mag je van hun nooit zeggen, want ze zijn Leave your politics at
Speaker:the door. Een linkse strijdbare
Speaker:arbeidersorganisatie, de International
Speaker:Workers of the World, ook wel de Wobblies genoemd,
Speaker:die hebben ook een afdeling in Nederland, dus daar kun je ook nog lid van
Speaker:worden.
Speaker:Vandaag gaan we het hebben over
Speaker:alle onderdelen van de vakbondsstrijd en arbeidsstrijd,
Speaker:arbeid aan zich, die niet ter sprake zijn gekomen.
Speaker:We gaan het ook hebben over de bijstandsbond. Wat is arbeid eigenlijk?
Speaker:Moeten we niet een breder concept van de arbeid hebben als een witte
Speaker:man in een overhaul in een fabriek?
Speaker:Reproductieve arbeid, care work,
Speaker:zorg, zorgarbeid. Daarover laten meer. Maar die FNV,
Speaker:hoe heeft het al die vakverenigingen, die vakbonden, die vakbewegingen
Speaker:geconsolideerd tot één grote eenheidsmoes?
Speaker:Ja, dat is een langzaam proces geweest.
Speaker:Wat culmineerde in 1976? Dat ze een
Speaker:federatie werden van Nederlandse vakbewegingen.
Speaker:Dus er kwamen al die bonden, je hebt de ambtenarenbond en
Speaker:de metaal en de drukkers en weet ik wat, die hadden allemaal hun
Speaker:eigen bond. En een gedeelte daarvan was in de NVV al bij elkaar
Speaker:gekomen. En na de Tweede Wereldoorlog
Speaker:begon de welvaartsstaat zich te ontwikkelen.
Speaker:Dus toen kregen mensen ook meer geld om
Speaker:lid te worden van een bom die voor hun de kool uit
Speaker:het vuur kon gaan halen. En dat zag je ook heel duidelijk dat ze
Speaker:al die sectoren werden sociaal-democratische bonden
Speaker:eigenlijk kregen de overhand en dat kwam allemaal
Speaker:bij elkaar in 1976 in de federatie
Speaker:Nederlandse vakbeweging en toen ontstond de FNV eigenlijk
Speaker:die we nu hebben. En het is nog verder gefuseerd en ik weet niet precies
Speaker:hoe dat op bestuurlijk niveau allemaal zit, maar het is nu
Speaker:een één grote centrale met
Speaker:een bestuur en een directeur, of noem je zo iemand die de
Speaker:leider is, of in ieder geval woordvoerder. En een ledenparlement.
Speaker:En ja, dat is wel nieuw. Ter controle is daar een
Speaker:ledenparlement. wat daadwerkelijk,
Speaker:laten we zeggen, moties aan kan nemen die het bestuur uit moet voeren of
Speaker:dingen af kan keuren. En ja, bij CAO's is dat natuurlijk ook zo.
Speaker:Dat is een van de voornaamste functies van een moderne vakbeweging is
Speaker:collectieve arbeidsovereenkomsten afsluiten. En dat is tegelijkertijd
Speaker:ook Een reden waarom vakbonden belangrijk zijn, want als
Speaker:die dat doen en jij werkt in de supermarkt, dan heb je daar ook mee
Speaker:te maken. Behalen meestal in positieve zin
Speaker:wat je rechten en plichten zijn. En als er geen vakbond is,
Speaker:dan moet iedereen dat maar voor zichzelf proberen
Speaker:te bevechten bij het supermarktconcern.
Speaker:Ja, want dat is een Een verdienste
Speaker:van de vakbeweging is dat niet iedereen zich
Speaker:georganiseerd hoeft te worden om voor een hele
Speaker:sector te kunnen onderhandelen. Dus in de VS bijvoorbeeld,
Speaker:daar heb je geen CAO's.
Speaker:Binnen elke organisatie
Speaker:moet apart georganiseerd worden, moet er een meerderheid stemmen
Speaker:voor een vakbond en pas dan kan een vakbond gaan onderhandelen namens namens
Speaker:de werkers. Dus het idee van een CRO heeft heel
Speaker:veel kracht, maar ook valkuilen.
Speaker:Ja, valkuilen en zelfs regelrechte negatieve
Speaker:effecten zijn er ook. Want als je een CRO afsluit,
Speaker:dan beloof je ook als vakbeweging dat zolang
Speaker:de baas, of in hun taal de werkgever,
Speaker:zich daaraan houdt, dat je dan niet mag staken. En daar heeft zo'n vakbeweging
Speaker:zich aan te houden, want anders dan stappen ze naar de rechter en dat gebeurt
Speaker:ook regelmatig. En dan krijgt zo'n vakbond enorme
Speaker:boetes en problemen en dus daarom doen ze het niet.
Speaker:Dus het werkt twee kanten op. De bazen worden
Speaker:gedwongen om jou je loon uit te betalen wat ze beloofd
Speaker:hebben, maar je als vakbond moet ook je houden
Speaker:aan je beloftes dan. Een fenomeen wat de laatste
Speaker:tijd vooral groeiende is, is dat steeds
Speaker:meer sectoren gewoon heel slecht georganiseerd zijn. Dus zij
Speaker:sluiten CAO's af, terwijl ze misschien maar 5 of 6 procent
Speaker:van de mensen die er werken vertegenwoordigen.
Speaker:En in de meeste gevallen is dat natuurlijk die 95% die niet georganiseerd is,
Speaker:die profiteert daar gewoon van. En zonder die CAO
Speaker:zouden ze nog harder uitgebouwd worden.
Speaker:Maar het wordt wel steeds problematischer natuurlijk namens wie praat
Speaker:je en heb je het. En er zijn natuurlijk ook hele felle
Speaker:discussies binnen die vakbewegingen hoe dat leden aantal
Speaker:weer op te krikken. Ja want even voor de duidelijkheid er
Speaker:is al met de vergrijzing samenhangend is
Speaker:er al jarenlang een afname in de organisatie gaat,
Speaker:een arbeid binnen Nederland en ja dat is een soort van
Speaker:existentiële crisis van alle vakbonden maar zeker van de
Speaker:FNV. Een van de gevolgen van het zie je nu is dat de zogenaamde gele
Speaker:bonden ontstaan Dat zijn eigenlijk een soort nep
Speaker:vakbonden die cao's afsluiten in vooral
Speaker:in sectoren waar de fmv
Speaker:slecht georganiseerd is of andere bonden.
Speaker:En die sluiten gewoon een deal, hele slechte deals vaak.
Speaker:En de reden waarom ze het doen, is dat ze er geld voor krijgen.
Speaker:Dat is onderdeel van het poldersysteem, is dat als je een cao afsluit,
Speaker:je hebt daar werk in gestoken als vakbond,
Speaker:dan tellen ze gewoon het aantal mensen werkzaam in die sector en dan krijg je,
Speaker:weet ik veel, een euro per lid of zoiets. Als je een cao
Speaker:afsluit in de metaalsector dan kan je zomaar 320.000
Speaker:euro, bij wijze van spreken, binnenharken. Dus het
Speaker:is gewoon een business geworden. En een hele vreemde eend
Speaker:in de bijt is de organisatie Alternatief
Speaker:voor Vakbond, AVV. die dat soort
Speaker:dingen ook doet, maar ook nog eens een keer met de hele rechts-ideologische
Speaker:kritiek op de FNV komt de hele tijd. En dat
Speaker:was een uit de hand gelopen grap van een PvdA-parlementariër,
Speaker:Meili Vos, die met een soort hipster-achtig
Speaker:verhaal over vakbonden, dat die verouderd zijn tegenwoordig en dat dat veel
Speaker:moderner kan. En toen is ze dat op gaan richten.
Speaker:Ja, dit is echt een bizarre ontwikkelingen zijn dat en we snappen
Speaker:ook niet dat binnen de PvdA iemand, want ze is nou nog steeds senator
Speaker:geloof ik, ze staat elke keer bij alle verkiezingen staat ze weer
Speaker:verkiesbaar. Dat dat kennelijk met zo'n anti
Speaker:vakbonds en anti arbeids standpunt kan je prima
Speaker:volhouden binnen de Partij van de Arbeid.
Speaker:Er zijn ook andere pogingen van de FNV om iets te doen aan die
Speaker:ledenaantallen. Ook door andere modellen
Speaker:van organiseren te gaan hanteren. Zo is in de
Speaker:laatste jaren het Amerikaanse organizing model
Speaker:zijn ze gaan toepassen in bepaalde sectoren. Onder de
Speaker:schoonmakers, zorgpersoneel. Wie heb je nog meer?
Speaker:De koekenbakkers, hoe heeten die mensen? Bakkers. De bakkers.
Speaker:Landarbeiders, of hoe noem je die mensen, grondwerkers. Grondwerkers ook?
Speaker:Ja. Het kenmerkende van het organizing model, zoals het dan
Speaker:op zo goed Nederlands wordt genoemd, het idee is om een meer
Speaker:grassroots beweging uit de grond te proberen te stampen door
Speaker:organizers van de vakbond naar de werkvloed toe
Speaker:te sturen, met mensen te gaan praten en te
Speaker:kijken wat er mis is op de werkvloer en langzaam
Speaker:maar zeker mensen lid te maken en gezamenlijk aan
Speaker:de hand van de klachten van de mensen in een bepaalde sector
Speaker:met bepaalde eisen komen en campagnes gaan voeren
Speaker:op basis van een escalatie model waarbij ze beginnen met een brief
Speaker:aan de werkgever en misschien een actietje
Speaker:hier en daar en langzamerhand steeds meer militant
Speaker:worden en stakingen, misschien eendaagse stakingen en
Speaker:later misschien grotere stakingen gaan doen. Hier en daar zijn er
Speaker:successen behaald. Tegelijkertijd zijn er ook serieuze vraagtekens
Speaker:te stellen bij het model zelf,
Speaker:omdat het nog steeds gebaseerd is op iemand
Speaker:die van de vakbond van buitenaf naar de werkende
Speaker:mensen toe gaat, in plaats van dat het van de mensen
Speaker:zelf komt. Die rol van de FNV die je net noemde,
Speaker:ze kunnen zich niet veroorloven dat er te militante
Speaker:of te radicale ideeën voortkomen uit de mensen
Speaker:die ze aan het organiseren zijn. Dus de autonomie van de mensen
Speaker:die ze aan het organiseren zijn, die wordt ook beperkt. Dus de infrastructuur
Speaker:en de communicatielijnen Die blijven allemaal
Speaker:in de handen van de FNV. Als mensen die geactiveerd,
Speaker:gemobiliseerd zijn om voor hun eigen rechten
Speaker:op te komen en andere ideeën hebben als die
Speaker:de FNV van tevoren heeft bedacht voor hun sector, dan kun je het
Speaker:wel zoeken. Het heeft voordelen, heeft nadelen. Er werken natuurlijk heel veel hele
Speaker:gemotiveerde mensen die binnen de beperkingen die
Speaker:de structuren van de FNV toelaat en proberen
Speaker:echte grassroots bewegingen op te bouwen. Ja, en het leuke van organising,
Speaker:zeker in het begin, maar het is uit Amerika overkomen waaien,
Speaker:waar het ontwikkeld is.
Speaker:Binnen een van die bonden, dat is CU, en heeft nadrukkelijk
Speaker:ook als regel, als stelregel, dat je vakbondsacties probeert
Speaker:zoveel mogelijk te voeren samen met de buurten en sociale
Speaker:bewegingen. En dat werd dan ook keurig hier
Speaker:gedaan toen de eerste organisers hier begonnen.
Speaker:Werden er vergaderingen in kraakpanden gehouden en dat soort
Speaker:dingen en studentenorganisaties aangesproken
Speaker:om te vragen of ze, toen in dat geval waren het de schoonmakers geloof
Speaker:ik, of Schiphol ook. Ja, wij zijn toen gestrikt,
Speaker:toen ik bij kritische studenten Utrecht
Speaker:actief was. Toen hebben we met mensen van de vakbond gepraat en was super Ja,
Speaker:super tof wat ze allemaal aan het doen waren.
Speaker:Op de universiteit wilden ze betere arbeidsvoorwaarden en respect
Speaker:voor de schoonmakers. En ze waren bereid om de universiteit
Speaker:te bezetten om dat voor elkaar te krijgen. Nou wisten wij toevallig
Speaker:wel het een en ander van universiteiten bezetten op dat moment.
Speaker:En hebben we dat samen gedaan. Dat was echt een fantastische campagne
Speaker:en heel tof om solidariteit met elkaar te hebben.
Speaker:Ja, was leuk en het zorgde voor veel. En dat is heel anders dan
Speaker:wat je normaal met zo'n grote bond hebt, dat ze ja,
Speaker:zelfs als je bij ze aan zou kloppen, dan hebben ze nog iets van ja,
Speaker:wat kom je doen en wie ben je precies? En dit keer was het andersom.
Speaker:En dat zag je ook meteen, dat dat leidde tot allerlei veel betere
Speaker:contacten tussen sociale bewegingen en de vakbond.
Speaker:Waardoor je andersom werkt natuurlijk ook. Je leert daar mensen kennen en
Speaker:nou ja, daar heb je wat aan als het goed is.
Speaker:Plus dat alle radicalen van de sociale bewegingen,
Speaker:die gingen een goed betaalde baan bij de organisers op
Speaker:de kop tikken. Ja, er werden mensen gerecruiteerd,
Speaker:zoals dat heet. Met ook weer de voor- en nadelen van dien.
Speaker:Maar het grootste euvel wat je zag, was dat zo'n hele grote
Speaker:lochapparaat als de vakbeweging, dat die ook werkt met allerlei
Speaker:hiërarchische structuren en jarenplannen. en plotseling de
Speaker:knop uitzet als het jaar voorbij is, dan plotseling
Speaker:heb je, je hebt van alles teweeg gebracht en denkt van nou het
Speaker:is maar net begonnen. Zoals je bij een onbezoldigde
Speaker:sociale beweging altijd denkt, zolang je zinnen hebt in ieder geval of
Speaker:resultaten ziet. Maar bij hun werkt dat heel anders en of
Speaker:die organisers worden plotseling zelf ontslagen of
Speaker:ergens anders naartoe overgeheveld waar ze hebben bedacht dat ze harder nodig
Speaker:zijn en ja dat zijn toch hele andere dynamieken
Speaker:die je gewend bent van basisorganisaties,
Speaker:maar het was er. Het is er nog steeds. Het is
Speaker:een nieuwe ontwikkeling. Een andere is natuurlijk ook de jongeren,
Speaker:Young & United. FNV Jong, ja. Een van de
Speaker:problemen, denk ik altijd, ik weet niet of iemand luistert van de FNV
Speaker:naar dit soort uitzendingen, is dat het lidmaatschapsgeld veel
Speaker:te hoog is, zeker voor jongeren.
Speaker:Als je in de supermarkt vakkenvuller bent, ja dan is wel het laatste
Speaker:wat je hebt is geld over om ook nog eens een keer lid te worden.
Speaker:En bijvoorbeeld in België is jeugd lidmaatschap gratis.
Speaker:Dat lijkt me ook veel handiger als ze dat hier zouden doen. In ieder geval
Speaker:tot je 18e of je 20e weet ik veel en dan kan je het geschaald
Speaker:ingaan voeren ofzo. Het is onbetaalbaar.
Speaker:Dat gezegd hebben, moeten wij na de Tweede Wereldoorlog even chronologisch,
Speaker:ja het eerste wederopbouw, Dat was niet de periode van
Speaker:dat er heel veel kritiek was op elkaar en zo. Er moesten huizen
Speaker:gebouwd worden en de industrie moest weer op gang komen en dat soort dingen.
Speaker:Toen had je natuurlijk wel die EVC die opgezet werd
Speaker:omdat de communisten daaruit gewipt werden
Speaker:bij de NVV. Dus tussen hun zal dat wel
Speaker:flink geflamd hebben. Maar wat je vooral ook had was de opkomst
Speaker:van de tegencultuur en de welvaartsstaat
Speaker:die voor het eerst in het bestaan van
Speaker:de arbeider ervoor zorgde dat ze op vakantie konden bijvoorbeeld.
Speaker:En meestal voor Nederlandse arbeiders betekent dat naar het roergebied
Speaker:gaan kamperen. Maar daar kwam je wel andere arbeiders tegen en
Speaker:op de camping en dan had je het ergens over en zo. Als het goed
Speaker:is. Of Frankrijk natuurlijk, want in het begin was Duitsland nou niet het meest
Speaker:populaire vakantieland. En de eerste grote
Speaker:rellen die we in die tijd zien, daar moeten we het toch even over
Speaker:hebben, is de Telegraafrel. Vooral omdat die zo mooi was.
Speaker:We gaan foto's zoeken. Dat was eigenlijk een rel die
Speaker:ontstond omdat arbeiders een hekel op de
Speaker:FNV hadden. Het ging om de uitbetaling van vakantiegeld wat ze voor het eerst
Speaker:toen kregen. Dus bovenop je loon kreeg je dan iets zodat je ook
Speaker:iets te besteden had op vakantie. En dat uitbetalen gebeurde
Speaker:via de vakbond. En als je lid was, dan kreeg je meer dan als je
Speaker:niet lid was. Nou, dat vonden mensen die om principiële
Speaker:redenen geen lid van de Sociaal Democratische Vakbond waren, die vonden
Speaker:dat echt schandalig en terecht.
Speaker:Dat is ook een raar systeem natuurlijk. En die zijn
Speaker:gaan demonstreren. En in Amsterdam is daarbij een van die demonstrerende arbeiders,
Speaker:de politie ging tegen ze optreden en
Speaker:toen is iemand om het leven gekomen. De Telegraaf die schreef
Speaker:dat het helemaal niet door het politieoptreden komt zoals ze altijd doen.
Speaker:Meestal is het je eigen schuld of niet waar of weet ik veel wat.
Speaker:Maar in dit geval zou hij een hartaanval hebben gehad.
Speaker:En mensen waren zo woest daarop dat ze de Telegraaf bestormd hebben.
Speaker:Die werd toen nog midden in Amsterdam op de Oude Zijdsvoorburg wel,
Speaker:waar toen alle grote kranten van Nederland zaten, behalve de
Speaker:NRC. De naam zegt het al, Nieuwe Rotterdamse Koran,
Speaker:die zat toen nog in Rotterdam. Toen hebben ze dermate
Speaker:goed die bestorming uitgevoerd dat ze de drukpersen van de Telegraaf
Speaker:overmeesterd hebben en de rollen krantenpapieren, dat zijn gigantische rollen
Speaker:die wegen 10.000 kilo, die hebben ze
Speaker:eruit gehaald en zijn ze door de straten mee gaan lopen.
Speaker:Dus dan zie je prachtige foto's van dat kilometerslang zie je
Speaker:die felle papier afgewikkeld worden.
Speaker:Dat konden we toch niet buiten beeld laten bij deze
Speaker:bespreking van arbeid, strijd in Nederland.
Speaker:Ook omdat het zo tekenend is dat het woed wrong met de mainstream
Speaker:vakbeweging toen al. Waar we het ook helemaal niet over gehad
Speaker:hebben is de afdeling wilde stakingen en bedrijfsbezettingen.
Speaker:Dat is natuurlijk een hoofdstuk van de arbeidsstrijd die bij uitstek
Speaker:buiten de vakbond omgaat. Want een wilde staking is nou juist dat ze het
Speaker:zelf besluiten en meestal is dat zo omdat het volgens de
Speaker:cao niet mag of wettelijk en dan denken
Speaker:ze ja dan doen we het zelf maar vakbonden wil het niet. En er
Speaker:is best een geschiedenis, Nederland is niet het meest
Speaker:revolutionaire land op dat gebied van Europa,
Speaker:maar je ziet ze toch elke keer weer opduiken en in sommige
Speaker:gevallen leidt dat dan toe dat de vakbond gaat
Speaker:onderhandelen nadat ze eerste staking gedeeltelijk overgenomen
Speaker:hebben. Dus dat hebben we recentelijk nog gezien.
Speaker:met leraren van het basisonderwijs. En daarvoor hebben
Speaker:we het gezien bij het zorgpersoneel, waar nu 91 uit
Speaker:ontstaan is. Dus dat is al een tijdje geleden, want 91 is van
Speaker:1991. Dus je ziet dat steeds weer. De haven, de Rotterdamse haven
Speaker:vooral, is een van de meest goed georganiseerde plekken
Speaker:in Nederland. Ik geloof dat de organisatie gaat daar in sommige
Speaker:delen gewoon 100 procent is. Daar moet je lid van de vakbond
Speaker:worden, anders kom je er niet in. Ja, die havenvakbonden zijn ook een tikkie
Speaker:militanter altijd dan de meeste andere sectoren.
Speaker:En nog steeds. Er is een man die daar de
Speaker:leiding heeft, Niek Stam. En die heeft ook met z'n allen hebben ze
Speaker:daar bepaald dat er geen ZZP'ers in de haven werken. Als er
Speaker:eentje binnenkomt, dan slaan ze die met de koelvoeten weer uit, hebben ze gezegd.
Speaker:Dus het gaat niet gebeuren. En daarom is dat een van de sectoren waar de
Speaker:lonen ook nog het... Het best zijn arbeidsomstandigheden
Speaker:is natuurlijk altijd zwaar in die havens, maar zij bewaken dat enorm
Speaker:goed. En dat is ook onderdeel van de FNV.
Speaker:De praktijken verschillen toch,
Speaker:maar er zijn ook heel weinig in vergelijking met andere landen,
Speaker:maar toch een paar bedrijfsbezettingen geweest in Nederland.
Speaker:En de bekendste is die van de NK. Dat was een
Speaker:textiel en die dreigde ontslagen te worden. En toen hebben
Speaker:ze de boel bezet en dat hebben ze gewonnen. Ze hebben de ontslagen
Speaker:ongedaan weten te maken. Weliswaar na tien jaar zijn ze alsnog op
Speaker:straat terechtgekomen. Toen met een goede ontslagregeling,
Speaker:in ieder geval eentje waar ze mee akkoord gingen. En in de meeste gevallen
Speaker:ook dat ze ergens anders binnen datzelfde bedrijf aan
Speaker:de slag konden als ze wouden. Maar dat is wel een uitzondering in Nederland.
Speaker:Echte bedrijfsbezetting zoals bijvoorbeeld in Frankrijk uit mei
Speaker:68 waren honderden fabrieken waren bezet. Het was
Speaker:echt, de rage was het gewoon. Allemaal hebben ze hun eigen
Speaker:fabrieken overgenomen. Er is een befaamde
Speaker:in een documentaire over De Gaulle, die was toen president en die
Speaker:is het land uitgevlucht met mei 68, kan je nagaan in West-Europa.
Speaker:Die is met zijn vrouw in een helikopter op advies van
Speaker:het leger, want ze dachten er zijn zoveel mensen op straat en die zijn zo
Speaker:militant, straks bestormen ze het het paleis en dan hangen
Speaker:ze je op ofzo. Dus die werd gesommeerd om om
Speaker:veiligheid te zoeken en die is toen in een helikopter afgevoerd
Speaker:naar een Duitse leger, nee, een Franse legerbasis in Duitsland,
Speaker:om tijdelijk even... op adem te kunnen komen en plannen
Speaker:te maken over hoe ze de revolutie ongedaan zouden kunnen maken.
Speaker:Maar in ieder geval, zij zitten in de helikopter en dan die vrouw van de
Speaker:Goal was niet een van de meest briljante politica.
Speaker:Die wees hem de hele tijd aan, want ze vloog vlogen redelijk laag
Speaker:van. Oh, maar Charles, daar is weer zo'n fabriek
Speaker:met allemaal rode vlaggen erop. En daarheen. Oh, kijk, weer een bezette
Speaker:fabriek. Dat is een geweldig stukje
Speaker:Historische documentatie is dat. Maar in Nederland is
Speaker:dat geen usance. En nou
Speaker:zijn er geen fabrieken meer, dus valt er niks meer te bezetten. Volgens mij.
Speaker:Alles wordt in China gemaakt tegenwoordig.
Speaker:Wederom hebben we daar de cijfers niet voor.
Speaker:Ja, want de welvaartsstaat in combinatie met crisis, dat is altijd
Speaker:een leuke. Dan heb je een categorie
Speaker:mensen, wiens inkomen,
Speaker:kelderd, terwijl het geen arbeiders zijn.
Speaker:Dus de vakbond is meestal niet de
Speaker:eerste plek waar ze hun belangen kunnen behartigen.
Speaker:En dat gaat over dan wel, hoe heet dat,
Speaker:werklozen of.
Speaker:En dat zijn dan vakbonden die die
Speaker:arbeiders zien als mensen met werk en niet
Speaker:mensen die onderdeel uitmaken van de arbeidersklasse, zoals dat voorheen
Speaker:gedefinierd was of bepaald was in de vakbeweging.
Speaker:Ik geloof dat je tegenwoordig als uitkeringsgerechtigde,
Speaker:zoals die verschrikkelijke terminologie van de welvaartsstaat is gaan luiden,
Speaker:dat die lid kunnen worden van de vakbond, dat daar een aparte sector
Speaker:voor is waar je terecht kunt.
Speaker:Maar dat was lang niet zo. En nog steeds zal je niet
Speaker:voor vol genomen worden, denk ik.
Speaker:Dus er ontstonden eigen
Speaker:bonden voor echt pure zelforganisatie was dat. Meestal uit het buurtwerk,
Speaker:buurtophoudwerk. En de bijstandsbond die
Speaker:bestaat nog steeds.
Speaker:Toen ze opgericht werden in 76 had heel veel lokale
Speaker:afdelingen en nu is het alleen nog een centrale organisatie in Amsterdam.
Speaker:Maar ze zijn er nog steeds en ze hebben een website en
Speaker:doen nog steeds acties en vooral schrijven over wat
Speaker:het beleid is en wat er niet aan klopt. En nadat zij ontstonden
Speaker:in 76 In de jaren tachtig brak de crisis echt
Speaker:lekker uit. Toen was er massale werkloosheid in Nederland. Dat kan je
Speaker:je nou niet meer voorstellen. En er was toen nog geen flexwerk
Speaker:of wat dan ook. Dus ja, het was of je had werk of
Speaker:niet. Maar tegelijkertijd waren ook best goede uitkeringen.
Speaker:Tenminste, ze waren niet goed, maar wij vonden ze genoeg. Dus wij probeerden allemaal zo
Speaker:lang mogelijk werkloos te zijn, want dan kon je lekker uitslapen
Speaker:en aan de politiek of anderszins kunst
Speaker:of weet ik veel wat. Eigenlijk een soort, hoe heet
Speaker:dat ook alweer, basisinkomen. En er ontstonden
Speaker:ook georganiseerde werkloze bewegingen
Speaker:die ook heel hard gingen roepen dat het onzin
Speaker:was om iedereen te dwingen de hele tijd om te werken.
Speaker:Het was toen was het eigenlijk de grondhouding was laat nou gewoon
Speaker:de mensen die willen werken, geef hun dat werk, want er is niet genoeg.
Speaker:En dan die mensen die dat niet willen, geef die een uitkering. Maar dat was
Speaker:niet wat, CDA was toen aan de macht, veelal met de
Speaker:PvdA en beide hebben enorm last van dat
Speaker:ze vinden dat iedereen altijd zoveel mogelijk moet werken en een loon
Speaker:moet krijgen en weet ik veel. Dus daar ontstond enorme
Speaker:strijd omheen om dat gebied. En dat was zowel
Speaker:op het gebied van de directe, de omstandigheden die je had
Speaker:als werkloze, bijvoorbeeld sollicitatieplicht. Dat is nu
Speaker:nog veel dringender, maar toen Toen moest je vier
Speaker:afwijzingen per maand kunnen produceren als je kwam
Speaker:controleren om jouw uitkering te
Speaker:kunnen behouden. En dat betekent dat je de hele tijd moest solliciteren op
Speaker:werk wat het toch niet was. En dus toen heeft een
Speaker:van die werkloze organisaties een wisselbank, een raalbank voor afwijzingsbrieven
Speaker:ingesteld. Op kantoortijden was dat geopend,
Speaker:kon je heen als je weer eens jouw afspraak
Speaker:met de ambtenaar van de
Speaker:afdeling uitkeringen had. En dan moest je snel vier
Speaker:afwijzingsbrieven zien te vinden, afhankelijk van welke periode.
Speaker:En die kon je daar gewoon uit de kaarten bakken, vissen of uit de mappen.
Speaker:Want ze waren niet op naam ge... Vaak niet.
Speaker:Vaak was het een algemene dank voor
Speaker:uw brief, maar we hebben toch voor iemand anders gekozen of dat soort
Speaker:dingen. En anders kon je met typex, kon je natuurlijk creatief
Speaker:onder het kopieerapparaat iets doen. En er was ook,
Speaker:werd vaak gevraagd als je bijvoorbeeld wel werk had ergens bij een of
Speaker:andere coöperatie of zo om afwijzingsbrieven
Speaker:te schrijven voor mensen die ze nodig hadden. Dus dat aan de
Speaker:ene kant, waar ook acties dat de arbeidsbureaus overvallen
Speaker:werden en alle vacature mappen in de gracht gegooid werden om
Speaker:te protesteren tegen het feit dat je daar gedwongen werd daar
Speaker:naartoe te gaan, terwijl er waren helemaal geen banen. Er is een golf
Speaker:acties geweest rond de voordeurdelerskorting toen die ingevoerd
Speaker:werd. Ergens begin jaren tachtig, toen was de kraakbeweging sterk
Speaker:en het activisme was eigenlijk in full
Speaker:swing in Nederland. Dus toen zij bedachten
Speaker:dat mensen met een uitkering gekort zouden worden als jij
Speaker:je voordeur deelde met iemand anders. Ik geloof.
Speaker:Ja, nee. Jouw uitkering werd sowieso gekort,
Speaker:maar als je allebei een uitkering had, natuurlijk werd allebei.
Speaker:Dat was het plan, want zij vonden dat je dan minder woonlasten
Speaker:had, dus kon je wel geknibbeld
Speaker:worden. En er waren meer van dat soort maatregelen en er waren vooral
Speaker:enorme controles op op
Speaker:samenwonen bijvoorbeeld, dus ze gingen tandenborstels tellen, je kreeg
Speaker:invallen en dan gingen ze tellen of er meer dan één tandenborstel
Speaker:in je badkamer te vinden waren. Toen die plannen
Speaker:er kwamen, toen zijn er enorme acties geweest en ik
Speaker:kan me nog herinneren dat in Nijmegen was de partijcongres
Speaker:van CDA waar de minister die erover ging
Speaker:zou praten en ik geloof de leider van CDA, Pieter Jong.
Speaker:En dat mensen toen massaal met voordeuren daar naartoe zijn gekomen.
Speaker:Die hebben gewoon de kerk waarin het zich afspeelde helemaal omsingeld. Toen moest
Speaker:de ME aan de pas komen om ze te ontzetten, die mensen die daar binnen
Speaker:waren. En dat is niet gelukt.
Speaker:Mensen waren goed voorbereid. Ze hadden goede schilder. Ja,
Speaker:precies. Met die voordeuren kan je aardig wat klappen
Speaker:opvangen. En uiteindelijk moest Piet de Jong met
Speaker:een helikopter ontzet worden. Die moest afgevoerd worden. Ik denk wel meer van de hote
Speaker:methode van CDA. En zijn vrouw wees echt vanuit de
Speaker:helikopter naar Oudevoordeuren. Er bezette V&D aan,
Speaker:want dat was ook onderdeel van de acties was dat de V&D bestormd werd.
Speaker:En er werd niet geplunderd, maar de intercom afdeling
Speaker:werd bezet. Dus er werd omgeroepen van alles en nog wat aan
Speaker:revolutionaire boodschappen.
Speaker:Totdat ook daar de politie de lol
Speaker:kwam bederven. Er was één vakbond trouwens,
Speaker:die heette de Katholieke Werkende Jongeren.
Speaker:onderdeel van de katholieke vakbond
Speaker:waarschijnlijk. Ik denk dat hij ook onderdeel van de
Speaker:FNV was zelfs, maar speciaal op jongeren en die waren hartstikke militant
Speaker:en die hadden de leus van Kooiman,
Speaker:neem en eet, overgenomen en hadden affiches verspreid waarin
Speaker:je iemand een koelkast open ziet trekken van iemand anders.
Speaker:En daar kwam natuurlijk een enorme brouhaha over,
Speaker:want dat mag niet, als vakbond mag je niet propageren. Er was een actie
Speaker:geweest dat een van de staatssecretarissen zijn keuken binnen gevallen werd
Speaker:en de koelkast open getrokken en alles eruit gehaald.
Speaker:En nou ja, dat vonden mensen natuurlijk, want dan kom je
Speaker:persoonlijk, dat vinden ze altijd heel erg,
Speaker:terwijl als ze jouw huis binnenvallen om tandenborstels te tellen,
Speaker:dan is het ineens geen probleem. Maar als je ludiek
Speaker:iemand zijn keuken binnenloopt om zijn koelkast leeg te halen. En ik kan me nog
Speaker:herinneren dat men verbaasd was, die mensen die dat deden,
Speaker:over de magerte van de inhoud van die koelkast. Dus een
Speaker:paar pakjes margarine lagen erin bijvoorbeeld. Het was echt
Speaker:zo typisch Nederlands. Schaapzucht was er heerst.
Speaker:Zelfs bij de staatssecretaris. Ja, dat dus wat betreft Er
Speaker:was ook een radicalere groep die Bond tegen het
Speaker:arbeidsethos heette. En die voorzagen eigenlijk de
Speaker:werkloze bewegingen. Het waren een beetje de intellectuelen
Speaker:onder de werkloze activisten.
Speaker:En die kwamen met doorvrocht
Speaker:stukken over arbeidsethos.
Speaker:Als je hoge werkeloosheid hebt, dan kun je in principe de
Speaker:lonen omlaag drukken. Want als er
Speaker:voor elke baan tien anderen zijn die de baan willen nemen, dan is het
Speaker:moeilijk om te onderhandelen voor betere
Speaker:lonen. Maar ja, als jij denkt
Speaker:ik krijg toch een relaxe uitkering. Het komt
Speaker:wel goed met mij als ik deze baan in neem, neem al een andere,
Speaker:dan is die dreiging
Speaker:van ontslag minder groot. Dus ja,
Speaker:hoge werkeloosheid is in principe of een goed
Speaker:niveau van werkeloosheid is in principe een belangrijk onderdeel
Speaker:van een goed functionerende kapitalistisch systeem.
Speaker:Maar dat werkt natuurlijk alleen als je dan iedereen zijn tandenborstels
Speaker:aan het controleren bent de hele dag.
Speaker:Dus ja, dat is wel belangrijk om te beseffen. Dat is ook
Speaker:de reden waarom sinds die tijd het regime,
Speaker:als je je baan kwijtraakt, steeds repressiever en
Speaker:vervelender is gemaakt om
Speaker:werkloos te zijn, steeds kutter te maken.
Speaker:En net zozeer, misschien niet werkloos, maar te
Speaker:weinig werk hebben, zoals veel mensen die ZZP'er zijn.
Speaker:Die hebben misschien wel een beetje werk, maar misschien nauwelijks genoeg om ervan
Speaker:rond te komen. Ja, want dat is natuurlijk de grootste verandering
Speaker:eigenlijk op arbeidscontractgebied
Speaker:die in Nederland heeft plaatsgevonden, is de flexibilisering.
Speaker:Voorop in Europa en misschien wel de wereld. Ja en
Speaker:ik weet nog dat er was een Eurotop toen de Europese Unie
Speaker:gevormd werd toen had je een periode lang in de jaren
Speaker:90 elk half jaar had je ergens een Eurotop. En dat was
Speaker:in het begin dacht iedereen van het zal wel, maar toen gingen ze beseffen dat
Speaker:daar allerlei belangrijke beslissingen genomen werden en toen zijn steeds grotere
Speaker:bewegingen die eurotops gaan punken. Ik geloof dat er zelfs
Speaker:een hele aflevering over dat soort ongein is geweest bij
Speaker:de Hollanditisch podcast. Oh ja, hadden we dit al verteld
Speaker:misschien. Dat in ieder geval de Eurotop in Keulen het het
Speaker:Nederlandse economische model en het poldermodel stond op de agenda
Speaker:en dat werd geroemd omdat Nederland was de ene, het was toen
Speaker:werenscrisis, overal in Europa was werkloosheid behalve in
Speaker:Nederland op een wonderbaarlijke manier. Daar waren de
Speaker:werkloosheidscijfers die waren echt nou dat was maar
Speaker:de helft van wat er in misschien wel wel lager nog.
Speaker:Maar dat kwam omdat ze bij ons onder het regime
Speaker:van de heer Wim Kok,
Speaker:later commissaris bij de ING, die ZZP
Speaker:constructies hadden begonnen. En dus die mensen golden niet als werkloos.
Speaker:Die hadden misschien nog wel minder dan als je een uitkering had,
Speaker:maar dat kon je alleen maar krijgen als je
Speaker:als ZZP, als ondernemer had geregistreerd
Speaker:bij de Kamer van Koophandel. En dan was je niet werkloos,
Speaker:dan was je ondernemer. En zo kwamen die statistieken dan.
Speaker:En daarom hebben we toen het bureau van Randstad bezet tijdens
Speaker:de Eurotop in Keulen. Ja, dat verhaal kun je terug horen
Speaker:bij de aflevering over de globaliseringsbeweging.
Speaker:Dat was het. Ja, maar goed, dus dat is er gekomen.
Speaker:En het andere is natuurlijk de
Speaker:care economy die, laten we zeggen,
Speaker:waar Nederland ook niet voor oploopt, is het proberen
Speaker:duidelijk te maken dat er allerlei andere vormen van arbeid ons
Speaker:bestaan en vooral zorgarbeid heel belangrijk is. Onbetaalde arbeid.
Speaker:Onbetaalde arbeid. voornamelijk of slecht betaalde
Speaker:huishoudelijke arbeid of van alles en nog wat. En er is
Speaker:een poging geweest om een vrouwenstaking te organiseren in Nederland. Die had
Speaker:dat op de agenda kunnen zetten. Al hoewel er toen
Speaker:in 1981, 30 maart 1981,
Speaker:is een vrouwstaking georganiseerd. Er zijn landen waar dat traditie is
Speaker:eigenlijk, waar regelmatig, in Spanje is dat zelfs bijna
Speaker:elk jaar tegenwoordig en wordt massaal gehoor aangegeven, of in ieder
Speaker:geval op hele grote schaal. In Nederland was dat nooit gebeurd.
Speaker:Er zijn wel heel veel feministische arbeidsactivisten
Speaker:geweest waar we het ook niet over hebben gehad. Zo is wel al Mina Drucker
Speaker:bijvoorbeeld van de kopstukken. begin 1900,
Speaker:die ook van alles van de vakbond eisten op het gebied van vrouwen en
Speaker:betaalde gelijkheid van betaling en dat soort dingen.
Speaker:En binnen de FNV bestaat een steunafdeling
Speaker:voor vrouwen, vrouwelijke leden. Ze hebben niet een aparte vrouwenbond
Speaker:zoals in sommige landen wel bestaan. En toen in
Speaker:1981 hebben vrouwen een poging gedaan
Speaker:om alle vrouwen op die dag te laten staken. Het was, moet erbij gezegd worden,
Speaker:wel vanwege een andere problematiek, namelijk de abortus.
Speaker:wetgeving over dreigde te worden aangenomen die het recht
Speaker:op abortus niet helemaal, hoe noem je dat,
Speaker:maakte, maar juist daar beperkingen aan stelde.
Speaker:En maar goed, op die dag hebben er wel
Speaker:tienduizenden vrouwen gestaakt in heel Nederland. Er was een demonstratie,
Speaker:onder andere in Amsterdam, waar die in Amsterdam deden
Speaker:35.000 mensen aan mee. Dus dat stelt wel iets voor. Dat was een
Speaker:gigantische gebeuren was dat. Al het nieuws
Speaker:domineerde. Ja, er zijn natuurlijk allerlei dingen uit voortgekomen.
Speaker:Je hebt nog steeds ja, toen ook socialistische
Speaker:of, hoe noem je dat, linkse vrouwenorganisaties als
Speaker:de Bonden was, die heel erg analyses
Speaker:maakten over de oneerlijke economische
Speaker:verhoudingen en hoe het op vrouwen uitwerkte en inderdaad ook dat
Speaker:allerlei, nou ja, sowieso kinderen krijgen, maar ook huishoudelijk
Speaker:werk wat zwaar ondergewaardeerd of helemaal niet gezien wordt.
Speaker:dat dat een probleem is? We hebben natuurlijk de afgelopen
Speaker:twee afleveringen heel veel gepraat over allemaal vakbonden die
Speaker:allemaal werden gedomineerd door mannen
Speaker:of bijna allemaal zoals we net hebben gehoord. Maar de rol
Speaker:van vrouwen in onbetaalde arbeid, maar ook betaalde
Speaker:arbeid is heel erg onderbelicht, altijd gebleven. Er zijn
Speaker:steeds meer mensen die op een andere manier naar arbeid aan het kijken zijn.
Speaker:Bijvoorbeeld het idee van reproductieve arbeid wordt meer aan de
Speaker:orde gesteld. Dat is het idee dat om een arbeidersklasse
Speaker:in stand te houden, heb je, je raadt het nooit,
Speaker:arbeiders nodig. Mensen die het werk doen en die zijn er niet vanzelf.
Speaker:Die moet je eerst maken, dan moet ze eruit poppen.
Speaker:En dan moet je ze vrij lang heel
Speaker:veel kusjes geven, knuffelen, wassen, liedjes zingen,
Speaker:slapeloze nachten beleven.
Speaker:En dat is allemaal heel veel hard werk en dat is allemaal onbetaald werk.
Speaker:En dat is wel om die... Dat gebeurt
Speaker:uiteindelijk, als je het vanuit economisch oogpunt bekijkt,
Speaker:gebeurt dat wel allemaal om maar die
Speaker:productieve deelnemer aan de economie te produceren.
Speaker:Dat wordt dan sociale reproductie genoemd. We hebben
Speaker:net al eventjes gehad over de ondergewaardeerde rol
Speaker:van dit type werk.
Speaker:TV Gelderland 2021
Speaker:Misschien kunnen we het even hebben over nieuwe vakbonden en
Speaker:nieuwe vormen van organiseren die aan het grassroots,
Speaker:vormen van organiseren die aan het opkomen zijn. Pogingen die worden gedaan in
Speaker:Nederland om die hegemonie van de FNV te doorbreken met
Speaker:vakbonden die georganiseerd worden door en voor. mensen die
Speaker:het werk doen. We hebben verschillende clubs die tegenwoordig actief zijn.
Speaker:Vloerwerk, volgens mij is wat zij doen een soort
Speaker:wederzijdse hulp voor mensen die in allerlei
Speaker:sectoren werkzaam zijn. Als je lid bent van vloerwerk
Speaker:dan en je hebt een arbeidsconflict,
Speaker:dan kun je beroep doen op je op je kameraden
Speaker:en als je loon wordt ingehouden of wat dan ook gebeurt,
Speaker:dan ga je gezamenlijk actie voeren om de werkgevers
Speaker:aan de tand te voelen en ze hebben heel veel succesvolle campagnes
Speaker:gedaan om op te komen voor de rechten van hun leden. Volgens mij
Speaker:vloerwerk is eigenlijk het in het algemeen, het maakt eigenlijk
Speaker:niet uit waar je werkt, Als je contact hebt met hun
Speaker:of lid bent, ik weet niet eens of je lid wel van kan worden,
Speaker:maar ik heb verschillende keren aan die acties meegedaan omdat ik me ooit heb aangemeld
Speaker:voor hun mailinglijst. Zo van ja, als er iets is,
Speaker:laat maar horen. En als het in de buurt is en
Speaker:je kan, dan ga je picket doen voor het bedrijf
Speaker:waar ze hun problemen hebben en dan ze hebben een tactiek van
Speaker:langzaam opvoeren van die acties. En op een gegeven moment gaan ze gewoon
Speaker:een middag lang de telefoon lam leggen met lulsmoesen
Speaker:en vragen en verhalen. Dat soort acties totdat ze
Speaker:denken van nou we zijn zo zat, laten we die. Meestal gaat het ook
Speaker:om dat ze gewoon loon niet uitbetaald hebben
Speaker:of dat soort dingen. Dan heb je Horeca
Speaker:United, die is speciaal opgericht voor mensen die in de horeca werken,
Speaker:omdat daar toch een speciaal soort arbeidspraktijk
Speaker:heerst en heel veel ccp'ers werken die makkelijk
Speaker:van de ene tent naar de andere verhuizen enzo. Maar goed,
Speaker:in ieder geval in die horeca hebben veel mensen problemen en die
Speaker:kennelijk, of ze zijn herlid van de FNV, dan heb je al een probleem.
Speaker:Dan doen ze niks.
Speaker:Of als je wel lid bent, doen ze niks. Dat weet ik niet,
Speaker:maar ze hebben bedacht van het werk beter als we ons zelf organiseren.
Speaker:En laatst was er een campagne rondom een of ander
Speaker:ketentje van koffietenten.
Speaker:Loepe heette die. Waar in Den Haag.
Speaker:En dat loopt nog steeds toch? Ja, volgens mij ook. We gaan het allemaal in
Speaker:de... in de shownotes zetten. En een ander is
Speaker:The Riders. The Radical Riders. Dat was echt een opkomende
Speaker:tak in Nederland en overal. Plotseling had je overal
Speaker:die bedrijven. Ja en zeker met corona heeft dat een gigantische boost
Speaker:gekregen omdat mensen het prettig vonden
Speaker:om niet de winkel in te gaan. Maar goed, er zijn dus een aantal
Speaker:van dat soort gebieden waar veel ZZP'ers lid zijn of
Speaker:buitenlanders, want dat geldt natuurlijk voor die riders vooral.
Speaker:Ze hadden enorme behoefte aan personeel.
Speaker:De lonen zijn laag, dus er werden veel migranten. Ik zie heel
Speaker:vaak mensen uit India fietsen. Veel mensen die
Speaker:ongedocumenteerd zijn ook. Ja, dat officieel moet je natuurlijk
Speaker:allemaal met je paspoort en dat soort dingen. Ja,
Speaker:maar dan is er iemand die met zijn paspoort
Speaker:zich aanmeldt en die heeft dan een paar mensen die die
Speaker:verkoopt dan zeg maar het recht om onder die naam te
Speaker:bezorgen wordt dan doorverkocht. Dat werkt en dat werkt net
Speaker:zo met Uber en dus dat gebeurt veel.
Speaker:Dat is, we hebben het nu al over platformkapitalisme eigenlijk.
Speaker:Daar floreert dat soort praktijken
Speaker:vooral. Ik las in
Speaker:de krant gisteren dat je steeds meer mensen hebt die bij officiële
Speaker:taxibedrijven werken die ook een Uber constructie
Speaker:hebben. Die dat als side hustle
Speaker:erbij doen. Dat niemand meer taxis belt. Dat is
Speaker:veel te duur. Om deze chronologie compleet te maken
Speaker:moet je eigenlijk ook de golf militante
Speaker:arbeidsacties, want vakbondsacties, weet ik niet,
Speaker:in Italië en die daarna oversloegen naar Duitsland ook, de arbeidersautonomie.
Speaker:de autonomia operaya. Wat die deden was
Speaker:dat soort ding was sterk nadruk leggen op
Speaker:zelf onderzoek van arbeiders over
Speaker:hun eigen arbeidsomstandigheden. Dat is die workers inquiry.
Speaker:En dat werkte als een terrein een tijd in in Italië.
Speaker:En dat heeft er ook toe gevoerd. Dat was tegelijkertijd was dat een
Speaker:kritiek op de bestaande linkse partijen en vakbonden.
Speaker:Van dat kunnen we zelf beter. En die hadden een enorme hekel aan de communistische
Speaker:partij gekregen in de jaren zeventig in Italië, want dat was een
Speaker:groot, precies het verkeerde, combinatie van dogmatisch,
Speaker:hiërarchisch en dan toch gaan heulen met de Christendemocraten
Speaker:en elke staking
Speaker:afwijzen en zo. Dus daar hadden ze helemaal genoeg van. En toen ontstond
Speaker:er binnen ook wel marxistische, maar dan libertairmarxistische
Speaker:Professoren onder andere Tony Negri is de bekendste misschien
Speaker:wel aan de Universiteit van Bologna
Speaker:die toen samen met arbeiders onderzoeken zijn gaan doen naar hun arbeidsomstandigheden.
Speaker:En ja dat leidde tot gigantische
Speaker:militante taferelen ook. Ze ontdekten
Speaker:hoe de uitbuiting in mekaar zat, wie daar verantwoordelijk voor was en waar je
Speaker:moest toeslaan en dat dan ook deden. Ik kan me nog herinneren taferele
Speaker:Porto Maghera in Venetië bijvoorbeeld, waar mensen
Speaker:gewoon de hele haven onder handen genomen hebben.
Speaker:En ja, dat is eigenlijk gesmoord ook in
Speaker:de terreur, in de strategie van spanning en
Speaker:gedeeltelijk met mede schuld van
Speaker:militante linkse organisaties zoals de Rode Brigades
Speaker:enzo, die voor een atmosfeer in het land zorgde waar politiek niet
Speaker:meer mogelijk was. Maar is ook overgewaaid naar wat nu de autonomen
Speaker:zijn eigenlijk, als ze er nog zijn. In die
Speaker:tijd kwam dat enorm op. Zelfs in de Nederlandse beweging was dat
Speaker:een probleem volgens de peaceniks
Speaker:van toen. En vooral in Duitsland,
Speaker:waar nog steeds een organisatie bestaat
Speaker:die heet Wildcat. die een blad maken, een kwartaalblad,
Speaker:waar ik natuurlijk op geabonneerd ben, die gewoon
Speaker:vanuit die theoretische achtergrond arbeidsstrijd
Speaker:in heel de wereld bekijkt en vooral in de
Speaker:eigen contrarije. Dus die traditie,
Speaker:hoe noem je dat, die praktijk die toen in de jaren zeventig in Italië
Speaker:ontwikkeld is, die heeft nog steeds,
Speaker:laten we zeggen, voortbrengselen. Er zijn
Speaker:nog steeds sporen van terug te vinden.
Speaker:Ja, onder de riders heeft Callum
Speaker:Kant met een A.
Speaker:heeft zo'n workers inquiry gedaan
Speaker:onder de riders. Hij heeft een boek overgeschreven, Riding for Deliveroo.
Speaker:Er zijn hele interessante voorbeelden van en succesvolle
Speaker:voorbeelden van de organisatie van die riders
Speaker:in Duitsland, in Engeland, in Frankrijk,
Speaker:maar ook in andere delen van
Speaker:de wereld. In Nederland zijn er ook pogingen om dat op
Speaker:te zetten. Er is het een en ander opgezet. Hopelijk krijgt
Speaker:dat meer wind in de zeilen. Een interessante
Speaker:website om in de gaten te houden als je hierin geïnteresseerd
Speaker:bent, is Notes from Below. Dat is een beetje,
Speaker:ja... Mensen die die theorieën in de praktijk
Speaker:samen proberen te brengen, komt een beetje voort uit die die
Speaker:libertair marxistische Italiaanse workerist
Speaker:struggles, operera. En ja, die hebben daar hele
Speaker:leuke ideeën over. Als je nadenkt
Speaker:van, als je wil bezighouden met vakbondsstrijd.
Speaker:Het is natuurlijk kritiek op bestaande bonden.
Speaker:Maar tegelijkertijd hebben we nu een paar jaar ervaring met dit soort zelf
Speaker:georganiseerde bonden in Nederland kunnen zien en
Speaker:je ziet dat ook het nadeel daarvan
Speaker:is dat de instabiliteit enorm is
Speaker:en heel erg op personen hangt vaak. En als
Speaker:die mensen dan of ziek worden,
Speaker:dan wel verliefd of een baan krijgen, wat nog erger
Speaker:is, dan zijn ze er plotseling niet meer en
Speaker:dan stort vaak zo'n initiatief in elkaar. Het is een interessante
Speaker:vraag natuurlijk in hoeverre je zonder vaste structuren
Speaker:kan werken. Of heb je zo'n vakbond
Speaker:nodig? En ik denk, ik zit er ergens tussenin, ik denk van,
Speaker:Het is geen echt alternatief daarvoor, maar het is heel
Speaker:goed dat ze er zijn voor die
Speaker:strijd die niet door de vakbond opgepikt wordt.
Speaker:En je moet natuurlijk zoveel mogelijk zelf proberen op te lossen wat
Speaker:je kan. In het begin, Vloerwerk had heel erg dat
Speaker:verhaal van we verliezen nooit een zaak en we zijn veel beter dan de
Speaker:FNV. En daar geloof ik niet zo in. Vooral niet omdat
Speaker:zij niet collectieve dingen oppikken ofzo.
Speaker:Het gaat steeds om individuele gevallen en dat is hartstikke
Speaker:goed en snel reageren en dat soort dingen. Maar je hebt natuurlijk veel meer nodig
Speaker:als het gaat om om opkomen voor
Speaker:je rechten als het gaat om arbeid en uitbuiting.
Speaker:En er zijn natuurlijk ook allerlei organisaties die dat doen. Bij de Vrije Bon,
Speaker:een groep die met Poolse arbeiders bijvoorbeeld bezig
Speaker:is en die flyeren bij die distributiecentra en zo.
Speaker:Dus het is niet het enige alternatief. En daar heb ik mezelf in de hoek
Speaker:geluld van om te moeten zeggen dat de FNV toch wel
Speaker:heel belangrijk is en zo. En ik, nou ja, nogmaals, ik denk dat
Speaker:we daar leuk zou zijn om over te discussiëren. Van wat kan je met zo'n
Speaker:grote loggenbond? En zolang
Speaker:je daar geen alternatieven voor hebt, moet je ze dan niet gewoon
Speaker:gebruiken? Of hoe noem je dat? Ja, nou ja, ik zou Ik
Speaker:bedoel, ik ben ook lid van de FNV voor die individuele
Speaker:belangenbehartiging. En ja, dat is ook heel nuttig in arbeidsconflicten.
Speaker:Je wil niet altijd met een stel radicalen voor de duur
Speaker:van je werkgever gaan staan. Je moet er ook maar zin
Speaker:in hebben. En dat is hartstikke veel
Speaker:werk, hartstikke intensief en stressvol.
Speaker:Dus respect voor de mensen die dat wel doen, want uiteindelijk
Speaker:is dat wel natuurlijk de manier dat vakbonden oorspronkelijk zijn ontstaan. Dat is
Speaker:wel de manier dat je een grassroots vakbond van de grond krijgt
Speaker:uiteindelijk. Ik moet altijd aan de CNT denken.
Speaker:Als je zegt een vakbond nou eenmaal een centrale
Speaker:betaalde structuur heeft om continuïteit te krijgen.
Speaker:De CNT in Spanje die had
Speaker:altijd een regel dat er helemaal
Speaker:geen of misschien één betaalde werknemer
Speaker:mocht zijn die misschien de brieven van de ene afdeling doorstuurde naar de andere.
Speaker:En dat waren toch organisaties met honderdduizenden en op een gegeven moment zelfs miljoenen
Speaker:leden. Dus er is wellicht wel het een
Speaker:en ander mogelijk. Volgens mij is de conclusie dat we moeten blijven
Speaker:experimenteren, leren van elkaar, leren van de geschiedenis.
Speaker:Misschien een beetje lezen, maar vooral heel veel blijven proberen.
Speaker:Nou, dat lijkt me een geweldige uitsmijter. Proberen is
Speaker:ook arbeid, noemen we dat dan. Ja, onbetaalde arbeid natuurlijk.
Speaker:Zeker. En ik wil nog wel even wijzen op
Speaker:een hele leuke website op dit gebied, die ook ergens ertussenin zit.
Speaker:Het zijn allemaal kritische FNV leden.
Speaker:En die heet Solidariteit. En met de simpele URL
Speaker:solidariteit.nl. Vroeger was het een
Speaker:tijdschrift. een papieren tijdschrift en nu is het alleen nog een website,
Speaker:maar er staan heel veel goede discussies
Speaker:en er wordt veel geschoten op de FNV en toch zijn ze er
Speaker:lid van en zo. Dus daar kan je, als je
Speaker:hier nadenkt van nou die één uitzending of die twee,
Speaker:daar heb ik nog niet genoeg aan. En een ander stuk, we noemen
Speaker:het veel vaker de IISG,
Speaker:het internationaal instituut voor sociale geschiedenis,
Speaker:punt NL. Daar is echt alles te vinden en
Speaker:op de website staat ook heel veel, maar als je ook authentiek materiaal
Speaker:zoekt, zoals wat je hier langs hebt horen komen, dan is een bezoek
Speaker:Het kost ook helemaal geen fluit eigenlijk om lid te worden. Volgens mij
Speaker:zelfs helemaal niks. En kopiëren is ook heel goedkoop.
Speaker:Dus ja, mocht je zin hebben om er verder in te
Speaker:duiken, dan is dat de plaats waar je moet zijn.
Speaker:En verder hebben we nog Labour Notes, een Amerikaanse
Speaker:club van radicale vakbondsleden die
Speaker:ook over dit soort dingen nadenken. Dus genoeg plekken om meer informatie
Speaker:te vinden, meer ideeën op te doen. Daarmee sluiten we deel
Speaker:2 van onze radicale arbeidsstrijd aflevering
Speaker:af. We zijn begonnen halverwege de 19e eeuw
Speaker:en eindigen in het heden. We hebben een hoop geschiedenis
Speaker:van Allemaal verschillende soorten vakbonden,
Speaker:vakverenigingen, vakcentrales,
Speaker:werkliedenverbonden en alles ertussenin en
Speaker:onderdoor besproken. We weten nog niet wat we de volgende keer gaan bespreken, dus dat
Speaker:wordt een onwijze verrassing. Je kunt ons vinden
Speaker:op Hollanditispodcast.nl.
Speaker:Op Twitter X. Ik weet niet hoe lang we nog actief blijven.
Speaker:Want ja, het is een zinkend schip, dat weet iedereen. Maar goed, je kan
Speaker:ons vinden onder... ...en ook op...
Speaker:...bij Instagram... ...zijn wij...
Speaker:...geef ons die sterretjes. Dat vinden we leuk. Vooral bij Spotify.
Speaker:Want Apple Podcasts, laten we eerlijk zijn, stelt dat ook niet eens meer voor.
Speaker:Geen idee, ik wist niet eens dat het bestond. Precies. En Paul
Speaker:Jas, ontzettend bedankt weer. Dat was een lekker nummertje.
Speaker:Tot de volgende keer.
